02-24-2009
i. Đại cương:
Sùi Mào Gà (genital wart nen.
– hpv là một loại virus dna gây u nhú ở người, chọn lọc ở da và niêm mạc mà không gây bệnh ở các mô khác như cơ, xương, nạngi t. các biểu hiện thương tổn do hpv gây ra là những mụn cóc, hột cơm, u nhú hay tổn thương phẳng. khi các mụn này xuất hiện ở bộ phận sinh dục thì gọi là mụn cóc sinh dục hay mồng gà, sùi mào gà.
– có khoảng 100 loại hpv, trong đó có 40 loại gây bệnh ở cơ quan sinh dục with người và có 15 loại hpv có thể gây nhiều nguy cơ cho sỏe khỏe. hai loại thông thường nhất là hpv-16 và hpv-18 có khả năng nhiễm sâu vào cổ tử cung phụ nữ, sau đó làm loạn sản mô và gây bổt cungh 7%. ngoài ra, hpv loại nguy hiểm cũng là nguyên nhân gây ung thư âm đạo, ung thư âm hộ, ung thư hậu môn, ung thư dương vật. loại ít nguy hiểm hơn, hpv-6 và hpv-11, có thể gây 90% chứng mụn cóc (sùi mào gà) của cơ quan sinh dục. loại nhẹ gây chứng mụn cóc ở tay và bàn chân (vph-1,2,4…).
– thời kỳ ủ bệnh súi mào gà khá dài, có thể từ 2 tháng – 9 tháng sau khi quan hệ tình dục với người có mang mầm bệnh hpv. ngay trong giai đoạn chưa thể hiện triệu chứng cũng như lúc đã có triệu chứng, sự lây nhiễm đã có thể xảy ra.
– ða số bệnh nhân nhiễm virus sùi mào Gà Không Có triệu chứng, chỉ cr khoảng 1% số người nhiễm hpv thấy xuất hiện những tổn thương u nhú màu with gà, dễ chảy Máu. sang thương có thể mọc bất kỳ chỗ nào trong cơ quan sinh dục: âm hộ, hậu môn, dương vật, lỗ niệu ạo, cổ tử cung, thậm chí gẻở cả miẍ.
– bệnh có nguy cơ gây ung thư cổ tử cung, âm đạo, dương vật và hậu môn.
– sùi mào gà lây truyền qua quan hệ tình dục khi giao hợp tteo mọi hình thức mà không ược bảo vệ, ặc biệt ối với hình thức vết-t-hìc tiết-. mọi biểu mô của tổn thương sùi mào gà bong ra ều có chứa hpv, do vậy sùi mào gà còn có thể lây truyền dễ dàng do tiếp xúc trực tiếpững ở angơn cón.
ii. triệu chứng lâm sàng
– thường người bệnh tự phát hiện và đi khám bệnh. biểu hiện bệnh lúc đầu là các u nhú màu hồng tươi, mềm, có chân hoặc có cuống, không đau và dễ chảy máu. về sau, chúng có thể phát triển thành những gai hoặc lá, chiều dài có thể ến vài cm, liên kết với nhau thành một mảng rộng tr. bề mặt mềm, mủn ra, ẩm ướt. có thể thấy tổn thương dạng phẳng rất khó phát hiện.
– ở nữ, sùi mào gà there is thấy â âm vật, môi nhỏ, quanh lỗ niệu ạo, tầng sinh môn, cũng có thể gặp sùi mào gà ở cổ tử cung mô, tử cung mô ở nam gi giới, s gà thường gặp ở rãnh quy đầu, bao da và thân dương vật, có khi thấy ở miệng sáo, da bìu, hậu môn.
– một số trường hợp do vệ sinh kém, kèm Theo có thai nghén hoặcc cor bệnh lậu kết hợp nên các sùi mào gàt phat tri tri ôti ôti ôti ôi ươti ươti ươti ươti ươi.
– bình thường sùi mào gà không gây đau đớn gì. trường hợp sùi phát triển to qua có thể gây khó chịu khi đi lại. khi bị sang chấn, sờ nắn, sùi mào gà có thể bị trầy sướt, chảy máu hoặc bội nhiễm làm các sùi có nhiều mủ, các hạy bạt vạch hung. một số trường hợp bệnh nhân có thể bị sốt cao hoặc đau đớn.
iii. chẩn đoán
– tổn thương sùi mào gà rất đặc hiệu, chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng. nếu các tổn thương u nhú bị nhiễm khuẩn, bệnh nhân sẽ ra khí hư có mùi hôi và ngứa.
– bệnh nhân nữ bị sùi mào gà cổ tử cung cần phải làm xét nghiệm phiến đồ cổ tử cung định kỳ hàng năm để phát sth>p.
chẩn đoán phân biệt
bệnh sùi mào gàcc thể xuất hi ở bộ pHận sinh dục, hậu môn và một số bộn pHận kHác của cơ thể nên có thể nhm với biểu hiện của một số bệnh sau đ đ đ đ đ đ đ đ đ
iv. Ðiều trị
hiện nay vẫn chưa có thuốc diệt virus sùi mào gà, do vậy người bệnh có cr tể mang bệnh suốt ời ở tình trạng crocc crin triệu chứng hoặc kh ông cóc có chứn Cay chh. các phương thức điều trị sau đây chỉ có tác dụng làm giảm triệu chứng hoặc loại trừ thương tổn mà không khỏi bệnh hoàn toàn. bệnh rất dễ tái phát do vệ sinh kém, yếu tố tự lây nhiễm vì hpv vẫn còn trong cơ thể.
sùi mào gà tiến triển mạn tính, nhiều tháng ến nhiều năm, các triệu chứng không hề giảm đi mà trái lại ngày càng tăng nếu khôc ư c. thỉnh thoảng có những đợt bội nhiễm gay loét, chảy máu.
– sùi mào gà ở vùng sinh dục ngoài và hậu môn
+ axit tricloacetico 30% bôi ngày 1 lần,
+ podophyllin 10% – 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 – 3 lần 1 tuần; 5fu (5-fluorouacil) 5%, chích interferon-alpha vào sang thương, bôi interferon gel…
+ Ðốt lạnh bằng nitơ lỏng – Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser co2;
+ phẫu thuật cắt bỏ hoặc nạo.
– sùi mào gà trong âm đạo
+ Ðốt lạnh bằng nitơ lỏng – Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser co2.
+ podophyllin 10% – 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 – 3 lần 1 tuần, hoặc phẫu thuật cắt bỏ, nạo.
– sùi mào gà ở cổ tử cung
+ Ðốt lạnh bằng nitơ lỏng – Đốt điện bằng sóng điện cao tần hay tia laser co2.
– sùi mào gà ở miệng sáo
+ cắt nạo, hoặc Ðốt lạnh, đốt nhiệt, hoặc axit tricloacetic 30% chấm 1 lần mỗi ngày.
– sùi mào gà ở hậu môn
+ Ðốt lạnh, đốt nhiệt, hoặc podophyllin 10% – 25% bôi mỗi ngày 1 lần hoặc 2 – 3 lần 1 tuần, hoặc phẫu thuật cắt bỏ.
** chú ý: không sử dụng podophyllin cho phụ nữ có thai, cho with bú và không bôi ở cổ tử cung. dặn bệnh nhân tự rửa sạch sau khi bôi thuốc 4 – 5 giờ.
v. biến chứng
– các biến chứng thường gặp của sùi mào gà là nhiễm khuẩn, chảy máu, cản trở giao hợp hoặc cản trở thai sổ trong khi sinh.
– biến chứng lâu dài của sùi mào gà là ung thư âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, dương vật.
– 15% trong số những người mắc bệnh này có các khối u phát triển theo hướng loạn sản tế bào, phá vỡ màng đáy, trở thành tithƁn. không phải giới nữ bị nhiễm hpv là sẽ bị ung thư cổ tử cung nhưng ngược lại, có ến 95% các trường hợp ung thư cổ tợc lại virus hátử cung phán. Điều này thường xảy ra khi nhiễm vph type 16,18.
vi.tư vấn phòng bệnh
– hiện nay chưa có thuốc diệt virus sùi mào gà, do vậy người bệnh sẽ mang mầm bệnh này suốt đời. ngoài ra, bệnh có thể có biểu hiện triệu chứng lâm sàng hoặc không có triệu chứng gì, thời gian ủ bệnh lại rất lâu, từ 2-9 tháng tic. do đó, sùi mào gà rất dễ có nguy cơ lây cho bạn tình và một số trường hợp bệnh nhân không thể nhớ rõ là mình bị lây nhiọm từn từ han từ. nguy cơ gây ung thư do một số chủng hpv gây ra cho cả nam lẫn nữ cũng rất đáng quan tâm dù không xuất hiện triệu chứng lây nhiễm cệh.
– phụ nữ đã sinh hoạt tình dục hoặc trên 25 tuổi cần được tư vấn xét nghiệm phiến đồ cổ tử cung định kỳ hàng. bạn tình cần được thông báo đến khám, điều trị và tư vấn. phụ nữ mang thai bị sùi mào gà cần tích cực điều trịc khi sinh with vì hpv có cr tể từ ường sinh dục của mẹ xâm nhập vào ường hô hấp của trẻ sơ sinh khi trẻ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ bễ b
– Đây là bệnh lây truyền qua đường tình dục. do đó, trong thời gian mang bệnh và sau khi điều trị khỏi hoàn toàn ít nhất là 3 tháng mới nên có quan hệ tình dục để tránh lây cho vợn bnh. những trường hợp được chẩn đoán sùi mào gà cần được xét nghiệm tầm soát các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như: giang mai, viêm gan siêu vi b-c, hiv… đặc biệt đối với các trường hợp sang thương sùi rộng và nhiều vì đây là dấu hiệu suy giảm miễn dịch.
– ể ể pHòng bệnh, cần ảm bảo vệ sinh ca nhân như rửa sạch bộ phận Sinh dục bằng nước và xà pHòng thích hợp trước và sau khi quan hệ tình-nh dụng sử sử sử việc dùng bao cao su đúng quy cách, an toàn có thể dự phòng được bệnh sùi mào gà và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. tuy nhiên, cần lưu ý là virus gây sùi mào gà cũng có thể xâm nhập vào vùng da và niêm mạc khác như miệng, lưỡi… ngoài bộ phận sinh dục.
bs. lÊ ĐỨc thỌ
trưởng khoa da liễu – bv hoàn mỹ sài gòn
