trong công cuộc ổi mới ất nước, việc tăng cường phúc lợi xã hội đã trở nên cần thiết ểể nhà nước cócc có cr đáp ứng những nhu cơ bản, thiết. Điều kiện hiện nay đang khiến cho nhà nước không thể chi phí tràn lan cho phúc lợi xã hội mà phải tập trung vào những vấn đề thiết yếu nhất của người dân lao động, bảo đảm cácthành phần kinh tếđược công bằng và khuyến khích người dân tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển nước nhà. phúc lợi xã hội không thể vượt quá khả năng củanền kinh tế, ồng thời cũng khôngbị ộng, cứng nhắc với các loại hìnhđa
1. phúc lợi xã hội và nhận thức về phúc lợi xã hội ở việt nam
phúc lợi xã hội (plxh) là một bộ pHận tho nhập quốc dân ược sử dụng nhằm thoả mé những nhu cầu vật chất và tinh thần của các thành viên trong xã hội, chủ Lao Dong. ba thành tố cơ bản trong việc đảm bảo phúc lợi xã hội lànhà nước,thị trường lao độngvàdân cư(cá nhân/gia đình).
phúc lợi xã hội bao gồm những chi phí xã hội như: trả tiền lương hưu, các loại trợ cấp bảo hiểm xã hội; học bổng cho học sinh, sinh viên, những chi phí cho học tập không mất tiền; những dịch vụ and tế, nghỉ ngơi, an dưỡng, nhà trẻ, mẫu giáo; VV VớI NộI DUNG NHư VậY, PLXH COR MụC TIêU Làm GIảM THIểU Sự BấT Công Bằng Trong Xã Hội, ảM BảO CHO CAC THRNH VIêN TRONG Xã Hội ềU Có CC thụ Hưởng những thành cảa phat. tùy theo mức độ phát triển của các mặt kinh tế-xã hội, quỹ phúc lợi thường có ba nhóm cơ bản: tập trung của nhà nướn; quỹ phúc lợi của các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh và quỹ phúc lợi tập thể của các hợp tác xã, tập đoàn sản xuất[1].
thực hiện plxh cho người dân luôn được Đảng và nhà nước quan tâm. Ngay từ những ngày ầu thành lập nước, trong bối cảnh người dân cùng quẫn trong nạn đói, ngày 09/22/1945 chủch tịch hồ chí minh đã ra lời kêu gọi ồng bit ă ă m ă ă một.mỗt 10 ă ă ă ă m ă m mint.mỗt 10 ă ă ° °. thang nhịn ăn ba bữa. Đem Gạo đó (mỗi bữa một bơ) ể cứu dân nghèo. ” Trong NăM 1945, NHà NướC BAN Hành Chính Sách Qui ịnh Công NHân ượC Hưởng tiền phụp cấp khi bị thải hồi [2]. đau, tai nạn và hưu trí [3]. Năm 1947, Các chế ộ lương hưu thương tật ối với thương binh, chế ộ tiền tuất ối với gia đình tử ối với thương binh binh binh
hòa bình lập lại năm 1954, chung ta xây dựng nền kinh tế kếch hóa tập trung ở miền bắc và mởng rộng ra t toàn quốc khi ất nước thống nhất năm 1975, hướng ì (nhà nước bao cấp). Giai đoạn Này, Các Chế ộ ộ cụ thể về bảo hiểm xã hội ược ban hành, gip phần ảm bảo thu nhập thay thế cho người lao ộng trường hợp bị rủi ro ốau, tai n. LAO ộNG, NGHỉ Thai sản, NGHỉ HưU, Bị CHếT [4] ; Mỹ, những người ược hưởng trợ cấp, thương binh, gia đình liệt sỹ và những người ược hưởng các chế ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ
sau khi ất nước thống nhất và những năm 80 khi nền kinh tế nước ta lâm vào khủng khoảng, bên cạnh những chynh sách ữch chung, khướí
thực hiện chính sách Đổi mới (từ năm 1986), nền kinh tế từ cơ chế bao cấp chuyển sang cơ chế thị trường hủnh ng xgh. dưới góc ộ quản lý xã hội, mô hình nhà nước phúc lợi từng bước chuyển blood xã hội khác) trong tham gia, đóng góp phát triển kinh tế và thụ hưởng các thành quả của phát triển như văn kiện Đại hội Đảng xii xác định: bảo đảm để nhân dân được hưởng thụ ngày một tốt hơn thành quả của công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước. Khoản 2 điều 59 hiến phap 2013 hiến ịnh nhà nước tạo bình ẳng về cơ hội ể ể ể công dân thụ hưởng phúc lợi xã hội, phát triển hệng an sin /p>
thể chế Hóa chủ trương của ảng và hiến phap của nhà nước, các chế ộ ốm đu, thai sản, tai nạn lao ộng – bệnh nghề nghiệp, hưu trí trí, tử tửt, trợt cấ tượng bảo trợ xã hội, hỗ trợ toàn bộc ho , Thông tin và Truyền Thông, Các Phương tiện Giao Thông Công Cộng và Các Công Trình/Chương Trình NGHệ Thuật, Danh Lamng Cảnh, di Tích Lịc s ượn ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt , goes ịt, goes ịt, goes ịt, goes ịt, goes ịt, goes ịt, goes ịt. chính sách. về cơ bản, các chế ộ ộ plxh đã thực hiện tốt chức năng phân pHối lại thu nhập, hỗ trợ người dân thụ hưởng các thành quảa qua trì trì trì trì trì phat triển.
thể thấy, khai niệm và nội hàm của plxh: (1) Plxh là một bộ pHận thu nhập quốc dân ược sửng dụng ể ển gop pHần thỏa mé nhu cầu vật chất và tinh This. (2) thực hiện plxh là thực hiện phân phối lại ngoài phân phối theo lao động; (3) plxh là biện pháp nhằm giảm bớt sự bất công bằng xã hội.
Ở nước ta, plxh được thực hiện thông qua 3 nguồn tài chính: (1) dựa trên đóng góp của các chủ thể tham gia thị trường; (2) ngân sách nhà nước đảm bảo; và (3) huy động từ cộng đồng.
2. vai trò của phúc lợi xã hội
gip phần ổn ịnh ời sống của của công nhân, viên chức, người lao ộng và nhân dân, thay thế hoặc bùt
Đảm bảo an toàn, ổn định cho toàn bộ nền kinh tế – xã hội góp phần phòng ngừa, hạn chế tổn thất. khi có rủi ro, hệ thống plxh kịp thời hỗ trợ, tạo điều kiện cho người lao động động ổn định cuộc sống.
phúc lợi xã hội, Trong đó bảo hiểm xã hội (bhxh), bảo hiểm and tế (bhyt) là trụt cột cơ bản làm tăng thêm mối quan hệ gắn bó giữa người lao ộng, người sử sử sử sử nước.
phúc lợi xã hội góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thực hiện công bằng xã hội. quỹ phúc lợi xã hội, trong đó có quỹ bhxh là nguồn thu tài chính tập trung khá lớn, ược sử dụng ểể chi trả cho người ộội hìng lao
3. các loại hình phúc lợi cho công nhân, viên chức và người lao động
a. phúc lợi bắt buộc
là các phúc lợi tối thiểu mà các tổ chức phải đưa ra theo yêu cầu của phúc lợi. phúc lợi bắt buộc có thể là: các loại bảo đảm, bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp, bảo hiểm and tế. Ở Việt Nam, Các Phúc Lợi Bắt Buộc Bao Gồm 5 Chế ộ ộ Bảo Hiểm Xã Hội Cho Người Lao ộng: Trợ Cấp ốM đau, Tai nạn lao ộng hoặc bệnh nghề nghiệp, Thai sản, h.
b. phúc lợi tự nguyện
là các loại phúc lợi mà các tổ chức đưa ra, tùy thuộc vào khả năng kinh tế của họ và sự quan tâm của lãnh đạo ở; đối với doanh nghiệp có bảo hiểm hưu trí bổ sung.
c. các phúc lợi bảo hiểm bao gồm:
– bảo hiểm sức khoẻ: ểể trả chi việc ngăn chặn bệnh tật như các chương trình thểc dục thao ểể tránh căng thường khi mà hiệu ứng voltage ngày cunt.
– bảo hiểm nhân thọ: tiền cho gia đình người lao động khi người lao động qua đời. có thể người sử dụng lao động hỗ trợ đóng một phần bảo hiểm hoặc toàn bộ khoản tiền bảo hiểm.
– bảo hiểm mất khả nĂng lao ộng: trong một số công ty còn cung cấp loại bảo hiểm này cho những người lao ộng bịt khả năNg lao ộng không lín ếng ệng ệng.
d. các phúc lợi bảo đảm bao gồm:
– bảo ảm thu nhập: những khoản tiền trả chười lao ộng bịt việc làm do lý do từ phía tổ chức như thu hẹp sản xuất, giảm biên chế, giảm cầu sản sản sản sản sản sản sản sản sản sản sản sản sản
– bảo ảm hưu trí: khoản tiền trả cho người lao ộng khi người lao ộng làm cho công ty ến một mức tuổi nào đó phải nghỉ hưu với số nă ttyg côyg cm.
4. công đoàn chăm lo phúc lợi cho đoàn viên, người lao động
có thể nói, công đoàn việt nam từ khi thành lập ến nay, ều thể hijn va trò quan trọng trong việc chăm trên tất cả các phương diện theo quy định của hiến pháp và pháp luật. Công đoàn Các Cấp, ặc Biệt Là tổng liên đoàn đã tổ chức ược nhiều chương trình hoạt ộng như: chăm lo phúc lợi và triển khaikng trình lợc đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đnà đn tổ chức “tết sum vầy”, tháng công nhân; đề xuất xây dựng các thiết chế công đoàn, góp phần tháo gỡ những vấn đề bức xúc cho công nhân các khu công nghiệp. Ẩy mạnh ối thoại, thương lượng tập thể, pHần bảo ảm chế ộ, Chính Sách và từng bước nâng cao pHúc lợi, lợi í í người lao ộng, thúnc ẩ sản sản. bộ, hài hoà, ổn định.
tổ chức công đoàn trực tiếp tham gia giải quyết các nhu cầu cấp thiết, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao ộng như: nh ở luật … đoàn và đoàn viên, người lao động. Ặc biệt là chương trình nhà ở mái ấm công đoàn đã ược các cấp công đoàn tích cực thực hiện với nhiều phương thứu qu. Trong 5 năm qua (2013-2018) đã có hơn 18 ngàn gia đình đoàn viên nghèo ược xây dựng nhà mới hoặc sửa chữa nhà ở với tổng số tiền hơn 382 tỷ ồ ồ ồ ồ ồ ồ ồ ồ ồ ồ ồ
tổ chức công đoàn các cấp và cơ sở đã tiến hành thương lượng, ối thoại ể mang lại quyền lợi cho người lao ộng, thển vai trò ại diện cho tổng c. công đoàn còn gós phần thúc ẩy thực hiện an toàn vệ sinh thực phẩm, ảm bảo sức khỏe người lao ộng, nâng cao năng suất lao ộng vi qu; thương lượng để nâng cao giá trị bữa ăn ca cải thiện sức khỏe người lao động
Các Cấp Công đoàn Luôn Coi Trọng Và Dành Nhiều sự quan tâm công tac nữ công, ề xuất chính Sách can bộ nữ, thúc ẩy bình ẵng giới, chĂm lo lợi ích chinh đ tham gia thực hiện các giải pháp giải quyết vấn đề trường, lớp mầm non ở các khu công nghiệp, khu chế xuất; hoạt động tuyên truyền, chăm sóc sức khỏe cho lao động nữ có những chuyển biến quan trọng; mô hình phòng vắt trữ sữa tại doanh nghiệp được nhân rộng; nhiều công đoàn cơ sở đã thương lượng, đưa vào thỏa ước lao động tập thể một số phúc lợi cho lao động nữ.
5. tồn tại, hạn chế và giải pháp phát triển phúc lợi xã hội
tồn tại, hạn chế
pHạM vi bao pHủ của plxh còn hạn hẹp, chủ yếu hướng ến nhóm khá giả còn ược gọi là nHó trung lưu toàn cầu với mức tiêu dùng trên 15 usd pp/người/ngy (nnh) với mức tiêu dùng dưới 5.5 usd ppp/ngày (thông qua các chính sách trợ giúp xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo và huy động từ cộng). NHÓM TRUNG LưU MớI NổI VớI MứC TIêU DùNG 5,5-15 USD PPP/NGàY (HIệN CHIếM GầN 60% DâN Số) DườNG NHư đANG Bị RơI, KHôNG Tham GIA BHXH Và CũNG KHôNG ThuộCưởCụCụCụCụCụCụCụCụCụCụCụCụCụC giúp xã hội bằng nguồn ngân sách nhà nước[6][6]. nhóm trung lưu mới nổi là nhóm dân cư năng động nhưng dễ gặp rủi ro và dễ rơi vào cảnh nghèo đói. Việc Có Chính Sách Plxh Và pHương thức tổ chức thực hiện pHù hợp với ặc điểm của nHóm này sẽ phát huy ược trach nhiệm của họ trong xây dựng một xã hội gắt; đồng thời giảm nhẹ gánh nặng cho ngân sách nhà nước cần trợ giúp họ khi gặp rủi ro (nhất là trong tương lai khi họ về già).
khu vực tư (doanh nghiệp) trong thực hiện plxh cho người lao động, cho cộng đồng chưa trở thành một trào lưu trong xã hội. DOANH NGHIệP THựC HIệN TốT PHÚC LợI CHO NGườI LAO ộNG Là MộT TRONG NHữNG NềN TảNG GIUP PHÁT HUY HếT THÁI ộ, trach nhiệm, Sáng Kiến và sự động, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. do vậy, cần cơ chế khuyến khích để doanh nghiệp thực hiựn trách nhiệm xã hội, vì một cộng đồng gắn kết và thịnh vượng.
ngân sách chi thực hiện asxh tăng dần nhưng tỷ lệ chi trong tổng chi ngân sách cũng như so với gdp đang giảm dần cho thấc thựn ện ệnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnển đnểnển đnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnểnển. kết chặt chẽ chính sách kinh tế với chính sách an sinh xã hội, phát triển kinh tế với nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, bảo ảm ể nhân dân ược h hơng tụnt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt thônt th ànt th ànt th ànt th ànt th ànt th ànt th à ộ ộ ộ ộ ộ ộ ổ ổ ổ ổ. xây dựng và phát triển đất nước[7] và nhu cầu của người dân. tỷ lệ chi cho asxh trong tổng chi ngân sách nhà nước giảm từ 10.58% năm 2012 xuống còn 5.67% năm 2018; so với pib, giảm dần từ 2.95% xuống còn 1.9% trong cùng giai đoạn. do vậy, cần xây dựng bộ tiêu chuẩn xã hội tối thiểu và tiến tới có qui ịnh về tỷ lệ chi thực hiện chính Sách xã hội tổng chi chi ngân Sách Nhà sÁchi trong tổng chi chi ngân sÁchn sÁch nh ước hochc salt.
tuy phạm vi bao phủ của plxh, asxh còn hạn hẹp nhưng vấn đề lạm dụng, trục lợi, lãng phí ngân sách đã và đang xảy ra. nghiên cứu của undp cho rằng tỷ lệ rò ri của việt nam khoảng 40%[8]. nguyên nhân chủ yếu là hệ thống quản lý và cung cấp dịch vụ còn lạc hậu. do vậy, cần tận dụng thế mạnh của công nghệ số để nhanh chóng hiện đại hóa hệ thống asxh, plxh của nước ta.
giải pháp về phúc lợi xã hội trong thời gian tới
quyết tâm cao của ảng và nhà nước c c farto với tiềm lực kinh tế của ất nước ược nâng cao là cơ sở quan trọng ể bảo ảm tốt hơn an sin tuy nhiên, chúng ta cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức như nêu ở trên. Chynh vì vậy, cần Có nhận thức mới, ầy ủ ủ hơn về an sinh xã hội và phúnc lợi xã hội, phát huy thành quả và những kinh nghiệm tốt đt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượt ượ an sinh xã hội và phúc lợi xã hội đồng bộ, hiệu quả cao. Trong Thời Gian Tới, ể Nâng cao phúc lợi xã hội cần tập trung thực hiện một số giải phap tổng thể như: (1) .tiếp tục ẩy mạnh cơu lại n kinn kinh tến với triển khai các chương trình phát triển kinh tế – xã hội gắn với giải quyết việc làm; (2).thực hiện hiệu quả nghị quyết hội nghị trung ương 7 khóa xii về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (nghị quyết số 28-nq/tw); (3) .thực hiện có hiệu quả các chương trình giảm nghèo bền vững, nGhị quyết số: 88/2019/qh14, ngày 11/18/2019 số và miền núi giai đọan 2021 – 2030; đổi mới cách tiếp cận trong giảm nghèo bằng các chính sách hỗ trợ có điều kiện, giảm hỗ trợ cho không, chú trọng các giải pháp tạo điều kiện và khuyến khích hộ nghèo, cận nghèo phấn đấu tự vươn lên thoát nghèo bền vững; (4) (5) .tăng cường huy ộng nguồn lực và phat huy va trò chủ ạo của nhà nước ể ể nâng cao pHúc lợi xã hội và phat triển đa dạng hệ thống các dd vụ x hộn (6) (7) nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện và thực thi chính sách, pháp luật về phúc lợi xã hội; (8) chú trọng hoạt động chăm lo lợi ích chính đáng cho đoàn viên công đoàn; ầu tư xây dựng, thiết chế của tổ chức công đoàn ở các khu công nghiệp, khu chế xuất, thiết thực nâng cao ời sống công ợ bó ợ ch. ẩy mạnh chương trình phúc lợi đoàn viên công đoàn, triển khai có hiệu quả các thỏa thuận hợp tac, chủ ộng tìm kiếm ối tac mới với các sản phẩm, tốt hơn cho đoàn viên công đoàn; tích cực tham gia phát triển việc làm bền vững cho người lao động, coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của tổ chức đoàng. tăng cường đào tạo, bồi dưỡng trình độ nhận thức, nâng cao tay nghề cho người lao động nhằm tăng năng suất lao động cá nhân, đảm bảo đón đầu và thích nghi với những đổi mới về quy trình quản trị, sự thay đổi về công nghệ sản xuất trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4; nâng cao chất lượng ối thoại, thương lượng, ký kết thỏa ước lao ộng tập thể, ảm bảo các nội thương lượng phúc lợi xã hội cho người lao ộng; hoàn thiện, nâng cao hiệu quả các mô hình chăm lo lợi ích thiết thực cho đoàn viên công đoàn; tiếp tục ổi mới hoạt ộng huy ộng các nguồn lực từ xã hội và cộng ồng, thông qua tổc chính trị – xã hội, tổc xã hội, tổc từ từn …, ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ /p>
t. bùi sỹ lợi
phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của quốc hội
