Tại Việt Nam con don hay còn gọi là con hon hoặc nhím đuôi dài. Tên khoa học là Atherurus macrourus. Họ với nhím Hisricidae, đặc điểm để phân biệt với nhím là don nhỏ hơn nhím và có đuôi, lông gai trâm thô, ngắn (70 – 100 mm) và dẹp (không tròn như nhím). Don là loài thú nhỏ chỉ nặng 3 đến 5 kg, thân dài 400 – 500 mm, đuôi dài 150 – 250 mm. Don đực và don cái rất khó phân biệt (cách phân biệt đực cái tương tự như nhím).
Với kinh nghiệm gần 10 năm chăn nuôi các loại động vật, chị Phương đánh giá, con don là loài dễ nuôi dễ chăm nhất, một ngày cho ăn 2 bữa, sáng ăn rau, củ cà rốt, bí đỏ… bữa tối ăn chính gồm ngô, cơm… những loại tinh bột.
Theo chị Phương, một số bệnh thường gặp của don chủ yếu về đường tiêu hoá, cách chữa đơn giản bằng chuối xanh hoặc hồng xiêm xanh, hỗ trợ thêm thuốc với trường hợp bị nặng nên tách đàn những con bị bệnh để điều trị khỏi hẳn mới cho nhập đàn.
“Bệnh đường ruột thường do khẩu phần thức ăn cung cấp không đầy đủ thành phần và giá trị dinh dưỡng nên don có thể bị tiêu chảy. Để phòng bệnh tiêu chảy, không nên sử dụng các loại thức ăn ôi thiu, ẩm mốc, khẩu phần thức ăn phải phong phú và đa dạng”, chị Phương nhấn mạnh.
Chị Trần Thị Mai Phương chủ trang trại chăn nuôi don tiết lộ, với quy mô chăn nuôi rộng 100m2, xây ô chuồng lưới nuôi 300 con don trung bình một năm trừ hết các chi phí mô hình mang lại lợi nhuận 900 triệu đến 1,1 tỷ đồng.
Đề cập đến cách làm chuồng, chị Phương cho biết, chuồng trệt xuống đất chiều ngang 2m rộng 1m kết hợp bố trí 1 đến 2 bệ cách đất 40 cm mục đích để don có chỗ trú khi trời nóng, dọn dẹp vệ sinh thuận tiện, với diện tích từ 2 đến 4 m2 mật độ nuôi 4 đực 6 con cái hoặc 2 đực 4 cái.
Cách xây ô chuồng như trên giúp hộ chăn nuôi dễ dàng lựa chọn những con don đạt tiêu chuẩn sinh sản sẽ được nuôi riêng để làm don giống chăn nuôi sinh sản, cũng như cung cấp cho bà con có nhu cầu chăn nuôi. Còn những don con không đạt tiêu chuẩn sinh sản sẽ được chuyển sang nuôi thương phẩm, thời gian để được xuất thương phẩm là khoảng từ 8 tháng tuổi trở lên. Don đẻ 2 lứa trong 1 năm, mỗi lứa từ 2 đến 4 con.
Để chăn nuôi mang lại hiệu quả, chị Phương cũng lưu ý bà con cách chọn con giống: lông mượt, mắt tinh nhanh, bộ phận sinh dục to đẹp ko dị tật…bà con nên lựa chọn trang trại uy tín để lựa chọn con giống được đảm bảo.
Đánh giá mô hình nuôi don mang lại kinh tế cao, chủ trang trại cho biết: “Với giá thị trường hiện tại trang trại đang bán 1 đôi: don giống nhỏ 10 triệu đồng, don hậu bị 16 -17 triệu đồng, don sinh sản 22 triệu đồng. Hộ dân nào tìm hiểu và mua con giống tại đây, tôi sẵn sàng hướng dẫn bà con cách chăm sóc, nuôi don mang lại hiệu quả kinh tế nhất, đồng thời trang trại có bảo hành và hợp đồng bao tiêu sản phẩm”.
Hiện nay chăn nuôi don cần đăng ký giấy phép chăn nuôi động vật rừng thông thường, do vậy nếu bà con muốn chăn nuôi nên trực tiếp đến xem, mua con giống tại những trại có giấy nguồn gốc xuất xứ như của trang trại chị Phương.
Don thương phẩm tốt nhất đạt trọng lượng đạt 3 đến 5kg/1 con, với giá bán hiện nay luôn dao động từ 2 triệu đồng/kg trở lên. Theo chị Phương, thịt con don được nhà hàng và người dân rất ưu chuộng, bởi thịt don không chứa cholesterol, thịt don có tác dụng nhuận tràng. Bên cạnh đó giá trị của dạ dày con don rất cao thường được dùng để chữa bệnh đau dạ dày mãn tính lâu năm.
Diệu Vy
