me. khái niệm chung
1. khái niệm hệ thống chính trị
hệ thống chính trị là một chỉnh thể các tổc chíh trị và chính trị -xã hội trong xã hội bao gồm cac ảng chính trị, nhà nước và các tổc chức chính trị Trong một hệ thống tổ chức nhằm tac ộng vào các qua trình của ời sống xã hội, ể ể ể củng cố, hard trì và phat triển chế ộng thời phùi hới l Lợc cấm cềm cềm cềm cềm cềm cềm cềm cềm c
thống chính trị xuất hiện cùng với sựng trị của giai cấp, nhà nước và thực hiện ường lối chính trị của giai cấp cầm quyền, do
Ở nước ta, giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chủ thể của quyền lực. Bởi vậy, hệ thống chynh trị ởc ta là công cục hi hiện quyền làm chủ của nhân dân lao ộng dưới sự lãnh ạo của ảng cộng sản việt nam.
hệ thống chynh trị ởc ta hiện nay bao gồm: ảng cộng sản việt nam, nhà nước cộng hoà xã hội chủ việt nam, hội nông dân việt nam, hội cựu chiến binh việt nam và các tổc chứnh trị-xã hợp pháp khá c. Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và ội ngũ trí thức làm nền tảng, dưới sự lãnh ạo của ảng cộng sản việt nam, thực hi hi hi hi hi hi ả
hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay có những đặc điểm cơ bản sau:
một là, các tổc trong hệ thống chynh trị ởc ta ều lấy chủ nghĩa mác-lênin, tưng hồ chí minh làm nền tảng tưng và kim chỉ nam cho hành. Các quan điểm và nguyên tắc của chủ nGhĩa mác-lênin, tưng hồ chí minh ều ược tổc chức trong hệng thống chynh trị ởc ta vận dụng, ghi rõt ột ộng của tổc.
hai là, hệ thống chính trị ở nước ta đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản việt nam. Đảng là một tổ chức trong hệ thống chính trị nhưng có vai trò lãnh đạo các tổ chức trong hệ thống chính trị. trong điều kiện cụ thể ở nước ta, do những phẩm chất của mình – Đảng là đại biểu cho ý chí và lợi ích thống dân cán t c; do Truyền thống lịch sử mang lại và do những thành tựu rất to lớn ạt ược trong hoạt ộng thực tiễn cach mạng việt nam dưới sự lãnh ạo của ảng … nhân dân tự nguyện đi theo ảng, thừa nhận vai trò lãnh ạo của ảng trong tếc tế. Đây là đặc trưng cơ bản của hệ thống chính trị ở nước ta.
ba là, hệ thống chính trị ở nước ta được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ. nguyên tắc này được tất cả các tổ chức trong hệ thống chính trị ở nước ta thực hiện.
vệc quán triệt và thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ là nhân tố cơ bản ảm bảo cho hệ thống chynh trịc có ược sựng nhất về tổ cla như của
đy là ặc điểm khác biệt căn bản của hệng chynh trị ởc ta với hệng thống chynh trịa của các nước tưn chủ nghĩa, thển tín tính ưt củ ệ ệ ệ ệt. giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động cũng như cả dân tộc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
2. khái niệm mô hình tổ chức hệ thống chính trị
(1) mô hình tổ chức
mô hình là khái niệm ược dùng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, do đó, khai niệm mô hình ược ược tiếp cận từ nhiều gó ộ ộp ộp ộp ộ ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp ộp.
theo từ điển tiếng việt, mô hình tiện trình bày, nghiên cứu. mô hình máy bay; mô hình khu đô thị mới. 2) hình thức diễn ạt hết sức gọn theo một ngôn ngữ nào đó các ặc trưng chủ yếu của một ối tượng, ể nghiên cứt. mô hình của câu đơn[1].
cũng fo ý kiến cho rằng mô hình là một bản thiết kế, một sự mô pHỏng (phỏng theo) về một khách thể (một sự vật, hiện tượng, qua trình) đã, ang, sẽc c c c. .
trong nghiên cứu, mô hình (model) có ý nghĩa quan trọng đối với vấn đề nghiên cứu.
trong hoạt ộng xã hội, cc chủ thể hành ộng tương tac với nhau ể ể trao ổi vật chất, nĂng lượng, Thông tin, tạo những mối liên hệ và quan hệ xã hội. những tương tac xã hội lặp đi lặp lại cố kết with người lại với nhau, có quy tắc nhất ịnh, ít tự phat hơn, cơ cấu đoán trước ược, hyg. hóa; mô hình nông thôn mới).như vậy, mô hình xã hội lại là một khách thể sống động, có tính điển hình.
những cach tiếp cận và quan niệm khác nhau nêu trên, cho thấy: m đã, đang, sẽ hoặc có thể hiện hữu, nhưng cũng có thể là một khách thể hiện hữu có tính điển hình.
trong ời sống xã hội có rất nhiều loại mô hình ược xây dựng bằng những chất liệu khác nhau (vật chất, hình ảnh, sơ ồ ồ, ngôn ngữ, số, ký, vật, vật, v ậnh, v. mô hình hóa học, mô hình toán học, mô hình kinh doanh; mô hình nghiên cứu, mô hình trưng bày, mô hình thu nhỏ, mô hình phóng to, mô hình thợoch, mô hình thực
tổc là hình thức liên kết cụ thể giữa with người với with người ể thực hiện một nhiệm vụ chung hoặc nhằm ạt ược mục tiêu nhất ịnh. tập hợp người trong tổ chức không pHải là một tập hợp hỗn ộn mà là một tập hợp crocc có trật tự, Theo những nguyên tắc nhất ịnh, cơu tổc, có sự, sắ, pHôp.
mỗi lĩnh vực, mỗi khoa học lại có cách tiếp cận riêng về tổ chức, nên đến nay có nhiều quan niệm khác nhau về tứ ch. Tuy Nhiên, Trong ời sống xã hội, tổ chức ược hiểu phổ biến Theo Hai NGHĩA: thứ nhất , tổc là một hoạt ộng – hoạt ộng liên hiệp nhi ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng mục tiêu nhất định. thứ hai , tổ chức là một tập hợp người có trật tự ể thực hiện một nhiệm vụ chung hoặc nhằm ạt ược muh.
tổc gắn liền với cơu tổ chức, trong đó các nguồn lực ược sắp xếp, hoạt ộng ược phân chia, with người và các bộ pHận ược ợp nhằm thi mục ti -ti ti – là hình thức cấu tạo bên trong của tổ chức, cơu tổ chức thể hi mối quan hệ giữa những with người trong tổ chức, ồng thời thể hi môn mô hình của tổc.c CHứC, BAO GồM Sự PHâN CHIA TổNG THể Tổ CHứC THÀNH CÁC Bộ PHậN COR TINH ộC LậP TươNG ốI ểC c?u t?
vậy, m ô hình tổ chức là loại mô hình xã hội, là cơu tổ chức của một tổc hiện hữu có tính đi ình there /p>
mô hình tổ chức thường ược thể hiện bằng sơ ồ, bản vẽ, hình ảnh, ngôn ngữ ể ể mô tả cơ cấu, mối quan hệ giữa các bộ pHận trong cơu tổ chức.
(2) mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị
tổng thể tế quốc dân). theo nghĩa tính từ, là có tính chất tổng thể (như: quy hoạch tổng thể; có cái nhìn tổng thể).
mô hình tổ chức tổng thể là mô hình tổ chức của tất cả các bộ phận của tổ chức trong một thể n.
ung
mô hình tổ chức hệ. thống chính trị dự định sẽ xây dựng.
khái niệm mô hình tổ chức tổng thể hệng chynh trị hàm nghĩa là mô hình có tínnh bao quát, tinh khung, là “ường viền lớn” , cụ thể của một tổ chức, một bộ phận trong hệ thống chính trị.
các loại mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị
you theo cach tiếp cận có thể chia mô hình tổc tổng thể hệng chính trị (gọi tắt là m /p>
+ theo chế độ xã hội (phương thức sản xuất):
– mô hình tổ chức hệ thống chính trị phong kiến; mô hình tổ chức hệ thống chính trị tbcn; mô hình tổ chức hệ thống chính trị xhcn;
+ theo thể chế đảng cầm quyền
– mô hình tổ chức hệ thống chính trị đa đảng cầm quyền; mô hình tổ chức hệ thống chính trị một đảng cầm quyền nổi trội; mô hình tổ chức hệ thống chính trị hai đảng thay nhau cầm quyền; mô hình tổ chức hệ thống chính trị nhất nguyên đa đảng; mô hình tổ chức hệ thống chính trị nhất nguyên một đảng duy nhất cầm quyền…
+ theo tính chất phat triển
– mô hình tổ chức hệ thống chính trị phát triển; mô hình tổ chức hệ thống chính trị đang chuyển đổi;
+ theo thể chế nhà nước
– mô hình tổ chức hệ thống chính trị tam quyền phân lập; mô hình tổ chức hệ thống chính trị tập quyền; mô hình tổ chức hệ thống chính trị dân chủ; mô hình tổ chức hệ thống chính trị quân chủ; mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị hỗn hợp…
3.khái niệm mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị việt nam
từ quan niệm về mô hình tổc chức tổng thể hệng chynh trị nói chung nêu trên có thấy: m là khái niệm chỉ cơu tổ chức việt nam dự định sẽ xây dựng.
các thành tố chủ yếu trong mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị việt nam hiện nay cần thể hiện gồm:
– cơ cấu tổ chức tổng thể hệ thống chính trị việt nam; cơ cấu tổ chức tổng thể của Đảng cộng sản việt nam; cơ cấu tổ chức tổng thể của nhà nước chxhcn việt nam; cơ cấu tổ chức tổng thể của các tổ chức chính trị – xã hội.
4.vai trò của mô hình tổ chức của hệ thống chính trị
trong đời sống xã hội,mô hình có tầm quan trọng rất lớn. Co NHữNG LĩNH VựC, CO NHữNG HOạT ộNG TRONG đÓ VIệC XAC ịNH đUng there are sai mô hình hoạt ộng có tính quyết ịnh thành bại, như mô hình tổ chức tậc tậc tậc tập hợp quần chung; mô hình kinh doanh…
từc tế xây dựng hệng chynh trị trên thế giới cũng như ở việt nam choc thấy mô hình tổc chức tổng thể của hệ thống chynh trịc
– xác định rõ vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ, cơ chế vận hành giữa các bộ phận trong hệ thống chính trị, do đó quy định sự phân chia, bố trí hợp lý hay không hợp lý các tổ chức bộ phận trong hệ thống chính trị.
– là một bộ phận thuộc phương thức lãnh đạo của Đảng, phương thức cầm quyền của Đảng.
– Ảnh hưởng lớn đến tập hợp, phát huy các nguồn lực của đất nước.
– giúp người lãnh ạo, quản lý nắm bắt riqu ràng tổ chức của hệng chính trị ể ể la nhân sự, pHương thức ho /i> của hệ thống chính trị.
– giúp việc nghiên cứu đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị.
với vai trò nêu trên cho thấy mô hình tổ chức tổng thể của hệng chynh trịt việt nam có tầm quan trọng ặc biệt trong việc xy dựng, kiện toàn tổc, bộc ệ đó quan hệ đến phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền của Đảng; đến sự phát triển, ổn định và bền vững của chế độ, đất nước.
i. những yếu tố tác động và quy định mô hình tổ chức của hệ thống chính trị việt nam hiện nay
1. yếu tố khách quan
(1) bản chất giai cấp của Đảng cầm quyền, nhà nước xã hội chủ nghĩa
mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trịt nam pHải pHù hợp với vệc ảng cộng sản việt nam và nhà nước cấng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam lh. Đảng cộng sản việt nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và củta dân; vi đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc. nhà nước cộng hòa xã hội chủ nGhĩa việt nam là nhà nước phap quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân nước cộng hòa xã hội chủi nghĩ tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và thđő
(2) thể chế đảng cầm quyền và nhà nước: mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị việt nam hiện nay dù đổi mới cách gì cũng phải phù hợp với thể chế một đảng cầm quyền duy nhất và quyền lực nhà nước là thống nhất, đó là: Đảng cộng sản việt nam là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội; quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập phap, hành pháp, tư phap.
(3) Lịch sử hình thành, phát triển hệng chynh trị: mô hình tổc chức tổng thể toch trong quá trình cách mạng việt nam hơn 70 năm và đã ược khẳng ịnh bởi những tác dụng, đÓng gÓp to lớnn cho sự nghiêp cách mạng. Hi Nay, Hệ Thống Chynh Trị Việt Nam đã Phat Triển Thnh Hệ Thống tổc chức to lớn, tinh vi, nhiều tầng nấc, bao trùm toàn bộ xã hội, gắn với việc, lợc.
(4) cơ cấu giai cấp, giai tầng xã hội; so sánh lực lượng; Vai trò, sự đong gop về chính trị, kinh tế, xã hội của các giai tầng: tố cơ cấu giai cấp, giai tầng xã hội; so sánh lực lượng; vai trò, sự đóng góp về chính trị, kinh tế, xã hội của các giai tầng.
(5) Yêu cầu phát triển ất nước: hợp lý của hình tổ chức tổng thể hệ thống chính trị
(6) Trình ộ PHÁT TRIểN CủA ấT NướC, quốc gia: mô hình tổ chức hệng thống chynh trị không thể tách rời trình ộ phát triển kinh tế, victory nước, quốc gia. /p>
(7) Trình ộ dân trí, dân chủ: p>
(8) Quốc tế: nam tính ến hiện trạng và xu hướng phát triển mô hình tổ chức hệ thống chynh trên thế giới và những kinh nghiệm xây dựng, vận hành
2. yếu tố chủ quan:
(1) Đường lối chính trị của Đảng: Đây là yếu tố quyết định mô hình tổ chức hệ thống chính trị. mô hình tổ chức hệ thống chính trị phải đáp ứng, phục vụ thực hiện đường lối, quan điểm của Đảng.
(2) trình độ nhận thức, kinh nghiệm của đảng
trình độ nhận thức lý luận của Đảng là cơ sở cho xác lập, đổi mới mô hình tổ chức hệ thống chính trị. kinh nghiệm chynh trị và xây dựng mô hình tổ chức tổng thể hệ thống chynh trị việt nam của ảng cũng là những cơ sở liọn trt u r
(3) Bản lĩnh, ý chí chynh trị của lãnh ạo ảng: phát triển, sinh mệnh của ảng cầm quyền nên không dễ, phụ thuộc rất trực tiếp vào bản lĩnh, ý chí chính trị của lãnh.
pp. ts. nguyễn văn giang,
học viện ctqg hồ chí minh
