c c c, với sự phat triển của nền kinh tế thị trường, quy trình trao ổi hàng Hóa diễn ra ngày càng lớn, với chủng loại hàng Hóa ngày càng phú, phương thứci ổci ổci ổci ổci ổci. tuy nhiên, hành vi cụ thể của doanh nghiệp còn phụ thuộc vào việc nó hoạt động trên kiểu dạng thị trường nào. một cấu trúc thị trường ược ặc trưng bởi số lượng người mua, người bán trên thị trường cũng như mối quan hệ tƻờg hửn hác. Vìy, ể Làm rõ hơn hành vi cung ứng sản pHẩm của doanh nghiệp, chung ta cần gắn hành vi này với các cấu trúc thị Trường mà trên đó doanh nghiệp tại và ồ Với mục tiêu đi sâu vào vấn ề này, em xin chọn ề bài sau: “pHân tích ặc điểm của các loại thị trường (cạnh tranh hoàn hảo, ộc quyền thujn túy và và và và và và và và và và cạn ở việt nam hiện no.”
1. khái niệm thị trường và phân loại thị trường:
* khái niệm thị trường
trong phạm vi kinh tế học, thị Trường là tổng thể Các quan hệ kinh tế giữa các chủ thể mua, chủ thể bán, xác ịnh giá cả, lượng cung, lượng cầu các hàng Hóa và và dịch vụ qua đó sẽ xác định việc phân bổ và sử dụng tài nguyên khan hiếm của xã hội.
*phân loại thị trường
khi xem xét trên góc độ cạnh tranh hay độc quyền, tức là xem xét hành vi của thị trường, các nhà kinh tế học phân loại thịng trưhờ sing:
– thị trường cạnh tranh hoàn hảo
– thị trường độc quyền thuần túy
– thị trường cạnh tranh không hoàn hảo (bao gồm cạnh tranh độc quyền và độc quyền tập đoàn)
khi phân loại thị trường các nhà kinh tế học thường chú ý tới những tiêu thức cơ bản như:
– số lượng người sản xuất
xem thêm: thị trường là gì? chức năng, đặc trưng và các cách phân loại thị trường
– chủng loại sản phẩm
– sức mạnh của hãng sản xuất
– các trở ngại xâm nhập thị trường òa
– hình thức cạnh tranh phi giá cả
ta có thể tóm tắt những vấn đề cơ bản về cơ cấu thị trường như ở bảng sau:
bảng 1: các loại cấu trúc thị trường
cơu thị trường ví dụ sống nhà sản xuất loại sản pHẩm sức mạnh kiểm soát giá cả các trrởi ngại xâm nhập thị trường cạnh trap phi giá cả
cạnh tranh hoàn hảo sản xuất nông nghiệp rất nhiều tiêu chuẩn không có thấp không Độc quyền các dịch vụ xã hội một duy nhất Đáng kể rất cao quảng cáo cạnh tranh độc quyền bán lẻ thương nghiệp rất nhiều khác nhau Ít thấp quảng cáo phân biệt sản phẩm ộc quyền tập đoàn ô tô, luyện kim, chế tạo một vài tieu chuẩn khác nhau một vài cao quảng cáo và phẩt sảm. <
xem thêm: Đoạn thị trường là gì? giải thích và ví dụ về đoạn thị trường?
2. Đặc điểm các loại thị trường:
2.1. thị trường cạnh tranh hoàn hảo:
thị Trường cạnh tranh honn hảo là dạng thị Trường mà trên đó nhiều doanh nghiệp c cùng hoạt ộng, ồng thời mỗi doanh nghiệp khhng có khả n ìng chi nhối ha ị ị ị ị ị ị
một thị trường được coi là cạnh tranh hoàn hảo khi nó thỏa mãn các điều kiện sau đây:
– có vô số người mua và người bán độc lập với nhau.
số người bán, mua ược gọi là nhiều, khi những giao dịch bình thường của một người mua hoặc một người bán không ảnh hưởng gì ến giá mà ở đ đ đ ).
– toàn bộ sản phẩm đồng nhất, có thể thay thế cho nhau một cách hoàn hảo
nếu điều này không ược ảm bảo, một khi doanh nghiệp cung ứng ra thị Trường một loại sản phẩm khcic biệt so với các ối thủ, nó ít nhi vẫn có ế khi đó thị trường không còn là thị trường cạnh tranh hoàn hảo.
– tất cả người mua, người bán đều có thông tin đầy đủ về thị trường (giá cả, chất lượng hàng hóa,…)
Đây cũng là một điều kiện để buộc mỗi doanh nghiệp phải chấp nhận giá chung trên thị trường.
xem thêm: nghiệp vụ thị trường mở là gì? Đặc điểm và các chủ thể tham gia thị trường mở
– các doanh nghiệp không bị cản trở, được tự do ra nhập hoặc rút lui ra khỏi ngành.
thị Trường cạnh tranh hon hảo ở mỗi thời điểm, mỗi người ều phải ược tự do trở th thởnh người mua hoặc người bán, ược tự do gia nhập thị ng v ược tao ượ ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ nh ệ ệ ệ ệ ổ ổ ổ ổ ổ n. . tương tự, nó không đòi hỏi có trở ngại nào ngăn không cho một người nào đó thôi không là người mua hoặc người bán thịng và vì thế rút
ngoài những điều kiện đặc trưng riêng biệt trên, thì thị trường cạnh tranh hoàn hảo còn có các đặc điểm sau:
– Đường cầu mà doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo đối diện là một đường nằm ngang (hình 2.1a).
KHI DOANH NGHIệP CạNH TRANTH HON HảO Là NGườI CHấP NHậN GIÁ, MộT MặT NÓ COR THể BAN ượC TấT Cả HOOA HÓA MV SảN XUấT RA V ớC GING GIGI HI. cần phân biệt đường cầu thị trường (hình 2.1b) với đường cầu mà mỗi doanh nghiệp cụ thể phải đối mặt.
– tại mọi mức sản lượng, doanh thu biên mà doanh nghiệp thu được luông không đổi và bằng mức giá (mr=p). ( hinh 2.1c)
trong phạm vi quy mô sản lượng của mình, việc một doanh nghiệp độc lập tăng, giảm sản lượng không làm mức giá chung trên trƻthịi; do đó, doanh thu mà nó thu thêm được khi sản xuất và bán ra thêm một đơn vị sản phẩm chính bằng mức giá đó. Điều này đúng ở mọi điểm sản lượng.
2.1. thị trường độc quyền thuần túy:
thị trường ộc quyền là loại thị trường mà ở đó có một doanh nghiệp hoạt ộng và cung ứng một hàng hóa duy nhất, về thy bảy cón không. ví dụ, điện thoại là sản phẩm độc quyền có chức năng truyền đạt thông tin, điện dùng để thắp sáng và xem vô tuyến…
xem thêm: thất bại thị trường là gì? các dạng thất bại thị trường phổ biến
các nguyên nhân dẫn đến độc quyền:
– bằng sáng chế (bản quyền): một hãng có thuhu ược vị trí ộc quyền nhờc fi ược bản quyền ối với sản phầm hoặc quy trình công nhệ nhất ịnh.
– Kiểm Soát Các Yếu tố ầu Vào: Một Hang Có Thể Trở Thành ộc quyền khi nó kiểm soát ược toàn bộ nguồn cung các nguyên liệu ể ể chế tạo một sản phẩm ngu.
– quy ịnh của chính phủ: chính phủ có thể ủy thc cho một hãng nào đó quyền ược bán hoặc cấp những loại sản phẩm hoặ v᥋ịch.
– Độc quyền tự nhiên: một số ngành sản xuất có tính kinh tế của quy mô. Điều đó có nghĩa là khi quy mô tăng lên thì chi phí bình quân sẽ giảm xuống. tính kinh tế của quy mô cho phép một hãng lớn có lợi thế hơn các hãng nhỏ. và do vậy, tính kinh tế của quy mô sẽ là “hàng rào tự nhiên” đối với việc xâm nhập thị trường.
thị trường độc quyền có những đặc điểm sau:
– doanh nghiệp ộc quyền là nhà sản xuất duy nhất nên ường cầu dốc xuống mà doanh nghiệp ối diện cũng chynh là ườ Ƨờng cẋ2.
– trong điều kiện độc quyền để bán được số lượng hàng hóa nhiều hơn thì giá bán sẽ giảm xuống theo quy luật cầu. vì lượng hàng hóa được bán thêm chỉ khi giá hạ nên doanh thu cận biên luôn nhỏ hơn giá bán ở mọi sản lượng (hình 2.2)
xem thêm: phát triển thị trường là gì? chiến lược phát triển thị trường?
– do không có đối thủ cạnh tranh, doanh nghiệp độc quyền thường có quyền lực thị trường lớn.
– ể tìm kiếm thêm lợi nhuận, trong trường hợp người tiêu dùng khóc
2.3. thị trường cạnh tranh không hoàn hảo:
a.cạnh tranh độc quyền
cạnh tranh ộc quyền là một thị trường trong đó có nhiều hãng sản xuất các hàng hóa và dịch vụ, nhưng mỗi chỉ có khả năng ki
thị trường cạnh tranh độc quyền có 2 đặc trưng then chốt
– các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau bằng việc bán các sản phẩm phân biệt(đã được làm khác đối với sản phẩm của ngcáhic doan). các sản phẩm này có thể thay thế cho nhau ở mức độ cao, nhưng không phải thay thế hoàn hảo. nói cách khác, độ co dãn của cầu theo giá chéo là coa nhưng không phải vô cùng.
– có sự tự do gia nhập và rút khỏi thị trường. doanh nghiệp mới gia nhập thị trường tương ối dễ dàng và các doanh nghiệp ở trong ngành rời bỏ cũng tương ối dàng nếu các sảtrở h፻ c.
– trong cạnh tranh ộc quyền mỗi hãng sản xuất ra các sản phẩm khác nhau do đó ường cầu ối với từng hãng là ường nghiêng dốc dốc xuỻ Í). nghĩa là nếu hãng nâng giá lên đôi chút thì hãng sẽ mất đi một ít khách hàng chứ không phải toàn bộ và ngược lại nếu hãng giảm giá đi một chút thì hãng sẽ thu được thêm một ít khách hàng chứ không phải là toàn bộ khách hàng của đối thủ. một hãng cạnh tranh độc quyền sẽ sản xuất mức sản lượng tai đó chi phí cận biên bằng doanh thu cận biên.
xem thêm: thị trường tập trung là gì? Đặc điểm của thị trường tập trung?
b.Độc quyền tập đoàn
ộc quyền tập đoàn là một thị Trường trong đó một vài hãng sản xuất toàn bộ There are hết hết mức cung của thị trường về một loại sảnnm hoặc dịch vụ nào đó.
Đặc điểm:
– một ặc điểm của ộc quyền tập đoàn là cản trở ối với xâm nhập và rút khỏi thị trường là tương ối lớn (có thể là vốn, công nghệ sản xuất)
– sự phụ thuộc lẫn nhau của các hãng tham gia thị trường này là đặc điểm nổi bật nhất. mỗi hãng này xây dựng chính sách đều chú ý đến hành vi của các đối thủ. vì thị trường ộc quyền tập đoàn bao gồm một số ít hãng do đó mỗi sự thay ổi về giá, sản lượng của một hãng sẽc khắc dẫn ến sự thay ổi c của c.
– trong thị trường độc quyền tập đoàn vài hãng chia nhau phần lớn lượng của thị trường. tuy nhiên tất cả mọi hãng ều souố
3. liên hệ thực tế ở việt nam hiện nay:
3.1. thị trường cạnh tranh hoàn trong thực tế:
Các nhà kinh tế cho rằng thị Trường cạnh tranh hon điện về miền no) bởi trong đócoc rất nhiều người mua, người bán và họ không ủ lớn ể ảnh hưởng ến giá cản. vậy thị trường cạnh tranh hoàn hảo có thể thấy trong thực tế hay không? thị trường cạnh tranh hoàn hảo được áp dụng thực tiễn qua việc xây dựng thị trường cạnh tranh tự do với sự can thiệp hύ cp l. mặc dù thị trường cạnh tranh hoàn hảo là một mô hình rất có lợi nhưng nó lại chưa phổ biến tại việt nam. có thể kể đến một số thị trường có vẻ cạnh tranh hoàn hảo như thị trường nông sản, thị trường muối ăn,…
ngoài ra, sự góp mặt sôi nổi của các doanh nghiệp mới cũng khiến cho thị trường tiến dần ến cạnh tranh hoàn hảo.ví dụ nhưƋth, vith, vith. hảo nhưng hiện nay lại trở thành loại thị Trường này.nguyên nhân là do trước đây chỉ có một mình vnpt kinh doanh viễn thông, giá cả do vnpt toàn quyền quyết ị ịnh. sau khi có nhiều đối thủ cạnh tranh như vietel, fpt telecom tham gia thị trường thì ngay lập tức giá cước do thị trường quyết định. các doanh nghiệp cạnh tranh thi nhau khuyến mãi, giảm giá kích cầu khiến vnpt phải điều chỉnh giá cho phù hợp hơn.
xem thêm: thị trường nước ngoài là gì? sự cần thiết phải nghiên cứu thị trường nước ngoài
tuy nhiên, các thị trường cạnh tranh hoàn hảo thực tế ở việt nam không tránh khỏi việc chỉ đúng trên danh nghĩa. các doanh nghiệp cố tình che dấu hành vi của mình, độc quyền, lũng đoạn ở bên trong khiến cho giá cả tăng đổi thất thường. Ồng thời trong hoạt ộng mua bán sôi nổi như ngày nay, việc ảm bảo cho người tiêu dùng biết toàn bộ thông tin của sản pHẩm, thị trường là điều không thể ki ki
3.2. thị trường độc quyền trong thực tế:
Các Thị Trường ộc quyền tại việt namc có thể kển: thị trường điện, thị trường xăng, thị trường nước, .. bên cạnh những lợi ích mà thị thộc ềc ếNg ếng ếng ếng ếng ếng ế “mặt trái của độc quyền”, “khủng hoảng vì độc quyền” cũng được nhắc đến không ít. không ai bức xúc với việc một doanh nghiệp kinh doanh có lãi nhưng việc bù lỗ vào dân thu thêm lợi nhuận là điều không thể chấp n. giá xăng dầu và điện lực liên tục tăng cao tất yếu dẫn đến tình trạng lạm phát.trong
9 tháng đầu năm, petrolimex đã tăng giá đến 3 lần, cả 3 lần, lí do đều là bị lỗ. nhưng sự thật thì họ đã lãi tới 1,579 tỉ đồng, gấp rưỡi đối với cùng kì năm ngoái. giá điện cũng liên tục tăng lên hầu như không có xu hướng giảm, jue nhập tăng không kịp khiến cho nhiều người dân lân vào khn. Trước đó 2 năm, xăng dầu và điện lực đã cót khoản lỗ nặng 40,000 tỷ ồng từ vệc ầu tư không đúng ngành vào chứng khoán, bất ộng sản và bảo hi hi hi hi hi hi hi hi vậy số tiền nợ khổng lồ đó đã truyền đến đâu? câu trả lời chỉ có thể là đổ lên đầu những người dân đóng thuế, tieu dùng mặt hàng của họ. nói chung các doanh nghiệp độc quyền nếu kinh doanh không đúng lương tâm và quy luật thì vẫn còn gay ra nhiều nhức nhối cho kinh tếcũp.
3.3. thị trường cạnh tranh không hoàn hảo với thực tế:
xét về thị Trường ộc quyền tập đoàn, tại việt nam có một số thị Trường như thị Trường ô tô, thị Trường Hóa Chất, Thị Trường Máy Móc , thị trường dịch vụ bán lẻ, … các doanh nghiệp trên thị trường này hoạt ộng rất sôi nổi. các doanh nghiệp sử dụng nhiều cách thức khác nhau để jue hút người mua, cạnh tranh với đối thủ. Đó là việc thay đổi các cố gắng về marketing hay giảm giá bán. Biểu hiện điển hình của các hãng thuộc thị Trường này là hoạt ộng quảng cao diễn ra sôi nổi, tràn ngập trên các pHƈi ng thôg ngoài ra cònc nhìn chung loại thị trường này chiếm đại đa số doanh nghiệp tại việt nam.
trên đây là những đóng góp cơ bản của em về đặc điểm các loại thị trường và liên hệ với thực tế ở việt nam. mỗi loại cấu trúc thị trường ều có những ưu và nhược điểm nhất ịnh đòi hỏi các doanh nghiệp hoạt ộng tr trâng ợi ợi ỗ. Đồng thời nhà nước nên có những biện pháp để kiểm soát đảm bảo các thị trường hoạt động hài hòa và có hiệu quả.
