các nguyên tắc cơ bản về tổ chức bộ máy nhà nước việt nam ược quy ịnh trong hiến pháp 2013 là những quan điểm, tưng, quym bao vđh quá. Vậy, Việc hiểu về những nguyên tắc này sẽ là cơ sở ể ể giải thích ược mô hình và cơ chết ột ộng của bộ máy nhà nước, nhận thấ ượ ược nhng h h h đề xuất phù hợp với đường lối, chính sách và tư tưởng chủ đạo được quy định trong hiến pháp 2013.
cơ sở pháp lý: hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam năm 2013.
1. nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước là gì?
trong sách báo pháp lý việt nam hiện nay có khá nhiều định nghĩa bộ máy nhà nước. DướI Góc ộ Phapp Phapc Có thể Hiểu Bộ Máy Nhà NướC Là Hệ Thống Các Cơ Quan Từ Trung ương tới ịa phương, ược tổ chức và hoạt ộng theo quy ịnh của phap luật ể
TổCC Bộ Máy NHà NướC Là Hoạt ộng Thiết LậP Các Cơ Quan Theo Một Trình Tự NHấT ịNH, quy ịnh Cách Thàc Thàh àp, Xác Lập Nhiệm Vụm Vụm Vụm Vụm Vụn Cục. p>
– bộ máy nhà nước là cấu trúc tổ chức trực tiếp nắm giữ và thực thi quyền lực nhà nước.
– nguyên tắc tổ chức và hoạt ộng của bộ máy nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam là những quan điểm, tưng chỡo, ph ẑ
– Phạm Vi: Cácy Nguyên tắc quy ịnh Trong hiến phap 2013 là những nguyên tắc cơ bản, fo ý nghĩa bao quát, tac ộng lên toàn bộ bộ máy nhà nước cc cc cc ct tắc này, thì mỗi mỗi cơ tùy vào ặc thù riêng sẽ có các nguyên tắc khác, ví dụ như tòa nhhn dân có nguyn tắc hội thẩm nhân dộn ộ ộc lật thỉtn, tup v.
nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước tiếng anh là: “principles of organization of the state apparatus”.
2. nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước trong hiến pháp năm 2013:
pHạm vi cácy Nguyên tắc quy ịnh trong hiến phap 2013 là những nguyên tắc cơ bản, fo ý nghĩa bao quát, tac ộng lên toàn bộ bộ máy nhà nước cũng như từng cơ quan nhà nhà , Thì mỗi cơ quan nhà nước tùy vào ặc thù riêng sẽ có cácy nguyên tắc khác, vi dụ như tòa Án nhân dân CO nguyên tắc hội thẩm nhn dân dân ộc lập v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v.
hiến phap năm 2013 quy ịnh 06 nguyên tắc tổc và hoạt ộng của bộ máy nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam: nguyên tắc chủc quyền nhân dân; nguyên tắc quyền lực thống nhất; nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa; nguyên tắc công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền with người, quyền công dân; nguyên tắc Đảng cộng sản lãnh đạo, nguyên tắc tập trung dân chủ.
xem thêm: công dân là gì? quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo hiến pháp?
nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân (hay còn gọi là nguyên tắc chủ quyền nhân dân)
– nguyên tắc quan trọng nhất trong tổ chức bộ máy nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam.
sở dĩ đánh giá đy là nguyên tắc quan trọng nhất là bởi lẽ, bộ máy nhà nước là sự hi hi hi hựn thân của quyền lực nhà nước, là chủ a ýt ýT ềt ội ội ội ộ and. tảng nhất cần phải xác định ở mọi quốc gia là quyền lực nhà nước thuộc về ai và được thực hiện như thế>
– nội dung nguyên tắc:
+ khoản 2 Điều 2 hiến pháp 2013 quy định: “nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam do nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp ứt dân và đ ng.” nhân dân ở đây là khái niệm bao trùm toàn thể công dân mà không thuộc về một người hay một tầng lớp nào, trong khái niệm đó thì mọi người bình đẳng với nhau mà không có bất kỳ sự phân biệt nào (bình đẳng giữa nam và nữ, giữa các dân tộc cùng sinh sống trên cùng một lãnh thổ,..). trong khái niệm nhân dân, liên minh giai cấp công dân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức là bộ phận đông đảo nhất và có ý thức tiên tiến trong xã hội nhất, họ được xác định là nền tảng để thực hiện quyền lực nhà nước của nhân dân. vì quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân nên bộ máy nhà nước ta cũng phải xuất phát từ nhân dân.
+ điều 6, hiến phap nĂm 2013 quy ịnh: “nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủc trực tiếp, bằng dân chủi diện thông qua qua qua qua qua qua qua qua qua qua ối ối ối ối ồi ồi ồi ồi ồi ồi ồi ồ ồng. của nhà nước.” như vậy, nhân dân có hai cach thức ể thực hiện quyền lức nhà nước: (i) dân chủc trực tiếp: khi with những công việc hệng của ất nước cần ý kiến quyết ị tổ chức “trưng cầu dân ý” (thường trong xây dựng luật). (ii) dân chủ gián tiếp thông qua quốc hội ở trung ương và hội đồng nhân dân ở địa phương. mối quan hệ giữa đại biểu và người dân là mối quan hệ giữa người đại diện và người chủ. người dân bầu ra người đại diện để thay mặt mình đưa ra các quyết định thực hiện quyền lực nhà nước. từ cc cơ quan ại diện nhân dân hình thành nên cơ quan khác trong bộ máy nhà nước, bộ may nhà nước vận hành theo cach này ược gọi là chynh ạn ại diện
/p>/p>/p>/p>/p>/p>/
+ Theo Khoản 2, điều 8 hiến phap 2013 nêu ra: “Các cơ quan nhà nước, can bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng nhân dân, tận tụyp dân, lắng nghe ý kiến và và chịu giám sat của nhân dân; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền”. khi quyền lực nhà nước là của nhân dân thì bộ máy nhà nước cũng là của nhân dân, do nhân dân và phục vụ vì nhân dân.
nguyên tắc quyền lực thống nhất.
xem thêm: nguyên tắc phân quyền trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước tư sản
Đây là nguyên tắc nền tảng quan trọng thứ hai của bộ máy nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam. là nguyên tắc quyết định thiết kế mô hình tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
– cơ sở phap phap pháp, hành pháp, tư pháp.”
– nội dung nguyên tắc:
+ quyền lực nhà nước ở việt nam là thống nhất. về phương diện chính trị, quyền lực nhà nước tập trung thống nhát ở nhân dân thể hiện qua nguyên tắc chủ quyền nhân dân. về phương diện tổ chức thực hiện: quyền lực nhà nước thống nhất ở quốc hội. quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất do nhân dân bầu ra, trao toàn bộ quyền lực của mình cho quốc hội.
This thực hiện quyền lập pháp, chính phủ thực hiện quyền hành pháp, tòa án thực hiệ). tuy nhiên, quốc hội luôn có quyền giám sát tối cao đối với các cơ quan khác trong bộ máy nhà nước.
với việc áp dụng nguyên tắc này, mô hình tổ chức bộ máy nhà nước đã ược ịnh hình một các rõ ràng vớc hội là cƻ caứ cởvy. quyền hành phap, tư phap và các cơ quan trung ương khac như viện kiểm sat
nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Đây là nguyên tắc hạt nhân, cốt lõi của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
xem thêm: bộ máy nhà nước là gì? sơ đồ bộ máy nhà nước việt nam hiện no?
– cơ sở phap phap: khoản 1 điều 2 hiến phap năm 2013: “nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam là nhà nước phyền xã hội chủi nghĩa của nhân, d. ”Theo quy ịnh này, mô hình lý tưởng mà công cUộc xây dựng bộ may nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam hướng tới là nhà nước phap quyề x hhộ nh nhn n. p>
– nội dung:
+ nguyên tắc này thể hiện qua ặc điểm “nhà nước ược tổ chức và hoạt ộng trên cơ sở hiến phapc, tôn trọng và bảo vệ hiến pháp” và “phap của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Khoản 1, điều 8 đã Biểu hiện rõ điều này: “nhà nước ược tổc chức và hoạt ộng the hiến phap và phap luật, quản lý xã hội bằng hiến phap vàp luật, …” <"</p.
+ nội dung cơ bản của nguyên tắc nà là phap lật pHải có vị trí tối thượng there are thượng tôn, tối cao với tất cả mọi chủ thể mà trước tiên là tất cả cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ cơ tất cả hoạt ộng của cơ quan nhà nước, người cóc vụ, quyền hạn trong bộ máy nhà nước ều phải căn cứ vào phap Luật và chỉ ược làm những gì mà phap /p>
nguyên tắc Đảng cộng sản việt nam lãnh đạo nhà nước.
vai trò lãnh ạo của ảng cộng sản ược xác ịnh trên hai phương diện, đó là lãnh ạo hệ thống chynh trị và lãnh ạo nhà n.
– cơ sở pháp lý: Điều 4 hiến pháp năm 2013.
– nội dung của nguyên tắc:
xem thêm: các yếu tố xã hội tác động đến việc thực hiện pháp luật
+ Đảng cộng sản việt nam là lực lượng duy nhất lãnh đạo nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam. nói cách khác, bộ máy nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam, không thể ược lãnh ạo bởi một lực lượng nào khác ngoàiợng vin.
+ hoạt động của các tổ chức Đảng và đảng viên phải trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật. Điều này là hoạt toàn đúng đắn bởi pháp luật là quy tắc xử sự chung và có hiệu lực bắt buộc đối với tất cất cáth tro.
nguyên tắc tập trung dân chủ- nguyên tắc tổ chức cơ bản của các Đảng cộng sản trên thế giới.
nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam do Đảng cộng sản lãnh đạo. vai trò lãnh đạo của Đảng được phát huy chủ yếu thông qua việc lãnh đạo bộ máy nhà nước. do đó nguyên tắc tập trung dân chủ cũng trở thành nguyên tắc tổ chức và hoạt đông của bộ máy nước.
– cơ sở pháp lý: Điều 8, hiến pháp năm 2013 “nhà nước…thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ”
ở Góc ộ Vĩ Mô, nguyên tắc tập Trung dân chủ trong tổ chức và hoạt ộng của bộa máy nhà nhà nhà nhcc cóc cóc cóc cóc cóc cóc có ượ ược hiểu là sự kt hợp hài hòa và thống nhá gi ữc ha ố
– nôi dung của nguyên tắc:
+ Trong Các cơ quan nhà nước, những vấn ề ề quan trọng nhất thường ược quyết ịnh bởi tập ththeme chế ộ ộ ập thể lãnh ạo, ca nhân phụ trach.
xem thêm: các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật
+ trong một tập thể thiểu số tuân theo đa số, tức là khi quyết ịnh đã ưa ra bởi tập thì tất cả phải thực hiện quytđóịnh.
+ cấp dưới phục tùng cấp trên, địa phương phục tùng trung ương. tuy nhiên, trước khi ra quyết định thì cấp trên, trung ương phải tham khảo ý kiến cấp dưới, khuyến khích tính chủ độang ƒcp.
– ý NGHĩA: NGUYêN TắC TậP TRUNG DâN CHủ CÓN TRONG VIệC BảO ảM Sự NHấT quán Trong HOạT ộNG CủA Bộ MÁY NHà NướC Từ TRUNG ươNG TớI ị cấp dưới và của chính quyền địa phương, qua đó tránh được sự quan liêu của cấp trên, trung ương.
nguyên tắc công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền with người, quyền công dân.
trong hiến phap năm 2013, vấn ề ứng xử ối với quyền with người không những ược quy ịnh tại chương ii mà còn ược quy ịnh tại những ềng ươu khả ủnênênênênênênênênênênênênê Điều này chứng tỏ vấn ề ề ứng xử ối với quyền with người đã ược quy ịnh như một quan điểm, tưng chỉ ạo ối với tổc và hoạt ộng c ủ n. >
nội dung cơ bản của nguyên tắc này là nhà nước pHải hết sức coi trọng vấn ề ề ề qền with người, nhà nước phải coi nâng chất lượng cuuộc sống, phá c ” chức cũng như hoạt ộng của bộ máy nhà nước nói chung và các cơ quan nhà nước nói riêng.
về mặt tổ chức, trong bộ máy nhà nước phải có những thiết chế riêng có chức năng chăm lo tới vấn đề quyền with ngư>
về mặt hoạt động, nhà nước phải co thái độ coi trọng toàn diện đối với quyền with người, quyền công dân. sự coi trọng toàn diện thể hiện ở bốn nội dung, cụ thể:
xem thêm: hình thức cấu trúc nhà nước và bộ máy nhà nước chxhcn việt nam
1. nhà nước công nhận quyền with người, quyền công dân;
2. nhà nước tôn trọng quyền with người, quyền công dân;
3. nhà nước bảo vệ quyền with người, quyền công dân;
4. nhà nước bảo đảm quyền with người, quyền công dân.
