Khái niệm Âm và Dương nằm trong nền tảng triết học Đạo giáo. Nó xuất hiện rất nhiều trong các văn hoá phổ biến và tiêu dùng, đại diện cho sự cân bằng và sự bình yên bên trong. Nhưng sự thâm thuý của âm và dương vượt xa hơn thế. Khi chúng ta thật sự thấm nhuần tư tưởng triết học này, nó có thể thay đổi góc nhìn của chúng ta về mối tương quan giữa cuộc sống và vũ trụ.
Ý nghĩa đằng sau âm và dương thì khá là trái ngược. Màu đen và màu trắng tượng trưng cho hai thế lực đối lập nhưng lại bổ sung cho nhau. Lực hút và lực đẩy lẫn nhau không ngừng dẫn đến sự thay đổi liên tục, thể hiện ở cái mà chúng ta gọi là vũ trụ. Các hiện tượng như sự sống và cái chết, mùa đông và mùa hè, vật chất và sự trống rỗng là những trạng thái vật lý của âm và dương.
Âm và dương có thể được hiểu như bóng tối-ánh sáng hoặc tiêu cực-tích cực và thường được ám chỉ đến năng lượng nam tính và năng lượng nữ tính. Đặc biệt trong tác phẩm cổ xưa của Lão Tử có tên là Đạo đức kinh, chúng ta có thể thấy ông nhắc đến năng lượng nữ tính (người mẹ vĩ đại) – một loại năng lượng thụ động và có tính tiếp nhận đại diện cho phần màu đen trong biểu tượng âm dương, còn năng lượng nam tính là loại năng lượng chủ động, đại diện cho phần màu trắng trong biểu tượng âm dương.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là để phân biệt giới tính nam và nữ.
Từ nữ tính là một cách để diễn tả những đặc điểm của một sự vật, trong khi nam tính mô tả cái còn lại. Đàn ông và đàn bà đều sở hữu đặc điểm âm và dương, được quan sát bởi nhà tâm lý học Thụy Sĩ Carl Jung, người nói về mặt nam tính tiềm ẩn ở phụ nữ (animus), và phần nữ tính tiềm ẩn ở đàn ông (anima). Ngoài ra, khi chúng ta nhìn vào biểu tượng âm dương, chúng ta thấy một chấm đen trong phần trắng và một chấm trắng trong phần đen, đại diện cho việc cả năng lượng nữ tính và năng lượng nam tính đều mang hạt giống của phần còn lại.
Vậy, sự khác biệt giữa âm và dương là gì? Cái gì có thể được xem là âm và cái gì có thể được xem là dương, và chúng có ý nghĩa như thế nào đến cuộc sống của chúng ta?
“Tồn tại và không tồn tại sản sinh ra nhau. Khó và dễ bổ sung lẫn nhau. Dài và ngắn định nghĩa lẫn nhau. Cao và thấp đối lập nhau. Phía trước và phía sau nối tiếp nhau. Từng ví dụ đưa ra đều có yếu tố âm và dương trong đó. Cả âm và dương đều bổ sung lẫn nhau”.
Âm đại diện cho những đặc tính mà theo tổng quan là thụ động, trống rỗng, thấp, lạnh và bóng tối trong tự nhiên. Những thứ như sự thụ động và sự trống rỗng dường như có rất ít giá trị, nhưng chúng thật sự nuôi dưỡng một nguồn năng lượng khổng lồ, mà tôi sẽ nói ngay sau đây.
Chúng ta có thể mô tả dương là yếu tố đại diện cho sự chủ động và nam tính, mà thường tồn tại hay đại diện cho ánh sáng, sự ấm áp, sự đầy đặn, tính hiếu chiến và tốc độ…. Trong Đạo Đức Kinh, có thể nói độ dài được xem là dương, trong khi ngắn được xem là âm. Tồn tại được xem là dương, trong khi không tồn tại là âm. Một bên không thể tồn tại nếu thiếu bên khác, và âm hay dương tuỳ thuộc vào mối quan hệ giữa cả hai.
Trong khi chức năng của dương khá rõ ràng, thì giá trị của âm thì thường bị bỏ qua, dù nó cũng ẩn chứa một nguồn năng lượng mạnh mẽ. Một ví dụ điển hình để thấy được năng lượng này là nhìn vào chức năng của một cái cốc. Các khía cạnh dương của cốc là chất liệu làm ra nó – loại chất liệu khá cứng và khô. Vậy, thứ gì làm cho các cốc trở nên hữu ích? Đó là sự rỗng không. Không có phần “rỗng” này, cái cốc không thể giữ bất cứ chất lỏng nào.
Nếu quan sát sự trống rỗng theo hướng này, chúng ta sẽ thấy đó là phần quan trọng nhất trong mọi việc chúng ta làm. Không có sự “rỗng” của không gian xung quanh, chúng ta không thể đấm hoặc đá một quả bóng. Không có khoảng lặng trong âm thanh, chúng ta không thể nói, vì chúng ta cần khoảng “tạm dừng” để tách biệt âm giọng. Chúng ta không thể bước vào một căn phòng mà không có khoảng trống, và nếu không có khoảng không bao la trong vũ trụ thì hệ mặt trời của chúng ta sẽ không thể hoạt động.
Khía cạnh khác của năng lượng âm là sự thụ động. Nền văn hóa của chúng ta xem nhẹ sự thụ động. Tất cả mọi thứ đều là về sự chủ động, đạt được kết quả, đi từ điểm A đến điểm B, và hành động luôn tốt hơn là ngừng lại. Do vậy, chúng ta thường thiếu tôn trọng yếu tố thụ động trong cuộc sống.
Tuy nhiên, sự thụ động – ở khía cạnh khó nhận thấy – lại cần thiết cho mọi dạng thành tựu. Ví dụ điển hình là khi bạn tập tập thể dục. Các khối cơ hay “khối mỡ” của bạn sẽ không được hình thành hay biến mất ngay trong lúc tập (năng lượng dương), sự thay đổi chỉ xảy ra khi bạn ngủ hay những lúc bạn nghỉ ngơi và không hoạt động gì (năng lượng âm).
Một đặc điểm quan trọng của năng lượng âm là sự tiếp nhận. Vì tính tiếp nhận mang năng lượng âm nên nó sẽ có đặc tính thu hút. Loại năng lượng này có ở khắp nơi trong tự nhiên, những bông hoa chờ côn trùng đến thụ phấn, lý do vì sao phụ nữ thường thích đàn ông chủ động trong mối quan hệ, và thậm chí ngay cả hố đen vũ trụ cũng mang loại năng lượng này, nó chỉ ở đó và lực hấp dẫn khiến nó hút mọi thứ xung quanh mà không cần có hành động gì.
Lão Tử cũng mô tả năng lượng âm là sự mềm mại và so sánh nó với nước, trong khi đá mang năng lượng dương. Đại vực Grand Canyon ở Hoa Kỳ (Hẻm núi lớn) là bằng chứng cho thấy sức mạnh của nước đáng kinh ngạc như thế nào. Grand Canyon được hình thành từ 2,5 tỷ năm trước bởi sự xói mòn của nước sông Colorado – với sự hỗ trợ của thời gian, con sông bé nhỏ đã khéo léo cắt xẻ rồi bào mòn đá để tạo nên địa danh nổi tiếng này.
Mặt khác, âm không thể tồn tại mà không có dương. Ví dụ như sự ấm áp và ánh sáng là cần thiết cho sự sống và sự rỗng không chỉ hữu ích khi có thứ gì đó bao bọc xung quanh nó. Tương tự, một bông hoa chỉ có thể được thụ phấn nếu côn trùng chủ động tiếp cận nó. Nhưng nếu quan sát kỹ hơn, chúng ta sẽ thấy rằng năng lượng dương trong một bối cảnh nhất định cũng chứa đựng năng lượng âm và ngược lại. Ví dụ như con ong được xem là năng lượng dương đối với hoa. Nhưng bản thân con ong cũng mang năng lượng âm và dương, như trống rỗng đối lập với đầy đủ, phòng thủ đối lập với tấn công và thụ động đối lập với chủ động.
Tương tự, khi xét đến cấp độ nguyên tử, chúng ta có khái niệm về lõi điện tích dương được bao bọc bởi các electron mang điện tích âm. Mô hình âm dương là bản chất của mã nhị phân, mã này chỉ bao gồm các số 1 và số 0.
Tất cả nhận thức của bạn, trong tất cả sự đa dạng và màu sắc, đều được tạo nên bởi một tổ hợp to lớn của những mảnh ghép ‘Có’ và ‘Không’ – Alan Watts.
Với bản chất bổ sung lẫn nhau của âm và dương, chúng ta có thể nói rằng năng lượng nữ tính và năng lượng nam tính đều kiểm soát lẫn nhau. Khi một bên chiếm ưu thế, bên còn lại sẽ bắt đầu phát triển cho đến khi nó lấn át bên kia và cứ thế ngược lại. Đây chính là quy luật “Âm Dương chuyển hóa”. Một ví dụ rõ ràng nhất về vấn đề này là trong chính trị, với xu hướng phát triển từ cánh tả sang cánh hữu, từ bảo thủ đến tự do, v.v..
Vì vậy, chúng ta có thể nói rằng vạn vật đều có tính bổ sung lẫn nhau hoặc nói cho hoa mỹ hơn, là “vũ điệu giữa tính nam và tính nữ”. Âm và dương bổ sung cho nhau, tạo ra nhau, hỗ trợ nhau, điều hòa và biến đổi lẫn nhau. Năng lượng âm và dương tồn tại ở mọi nơi; trong từng vật thể, từng sinh vật sống, từng tế bào, và từng thành phần có thể được phân chia vô tận thành tính nam và tính nữ. Ví dụ như bào thai được hình thành sau quá trình giao hợp giữa nam và nữ cũng mang vô số năng lượng âm và dương.
Theo Lão Tử, không có sự chuyển động nào có thể xảy ra nếu sự chuyển động theo hướng ngược lại không xảy ra trước nó.
Nếu bạn muốn thứ gì đó quay về, trước tiên bạn phải cho phép nó được “đi xa”. Nếu bạn muốn thứ gì đó yếu đi, bạn phải cho phép nó trở nên mạnh hơn. Nếu bạn muốn loại bỏ thứ gì đó, trước tiên bạn phải cho nó phát triển cực thịnh. Nếu bạn muốn nhận điều gì đó, trước tiên bạn phải cho đi.
Việc không hành động hoặc ít nỗ lực hành động, cũng được gọi là Tinh thần vô vi trong Đạo giáo. Đây thực chất là hành động tích trữ năng lượng âm và dương. Nghĩa là, “không hành động” không phải là thụ động xuôi theo số phận mà bạn phải ‘biết’ khi nào nên hành động (dương) và khi nào không nên (âm). Vì thế, hành động của chúng ta không cần quá sốt sắng hay hấp tấp mà nên trong trạng thái “xuôi theo dòng chảy tự nhiên”. Hiểu về tầm quan trọng của năng lượng âm sẽ giúp chúng ta dễ dàng tiếp nhận quy luật tự nhiên của vũ trụ.
Trong nhiều trường hợp, không cần thiết phải hành động. Một nhân viên bán hàng quá nhiệt tình sẽ khiến những khách hàng tiềm năng sợ hãi, một người bạn gái quá đeo bám hay kiểm soát sẽ khiến bạn trai của cô ta bỏ chạy. Nhiều vấn đề trong cuộc sống đều có khả năng tự giải quyết mà không cần bạn can thiệp quá nhiều. Có những tình huống, sự can thiệp của con người thường chỉ làm cho tình hình tệ hơn. Bằng cách lùi lại, chúng ta sẽ bước vào trạng thái âm, quan trọng là biết được khi nào lùi lại và khi nào không. Quá nhiều hay quá ít sự thụ động cũng đều mang lại kết quả không mong muốn.
Cho dù bạn có làm gì, mọi thứ sẽ luôn có mặt tối và mặt sáng. Thức ăn của bạn chỉ ngon khi bạn đã nếm thử món nào đó dở tệ trong quá khứ. Bạn chỉ có thể được xem là đẹp khi có ai đó xấu xí hơn. Bạn chỉ được cho là giàu khi có người nghèo hơn. Bạn chỉ cảm thấy bản thân may mắn khi biết có nhiều người bất hạnh hơn mình. Nếu không có sự đối lập thì con người không thể định vị được vị trí hay năng lực của mình.
Có thể chúng ta phải thầm cảm ơn những người đồng nghiệp khó chịu, hay người nào đó cắt ngang xe của chúng ta một cách thô lỗ khi đi trên đường, những đất nước còn nghèo nàn và lạc hậu ở bên kia bán cầu hoặc những kẻ chuyên đi lừa đảo để kiếm sống. Bởi vì nhờ họ mà chúng ta có thể nhìn vào gương và nói rằng: “Mình là một người tốt, và may mắn”.
Theo: einzelganger
