ơn giản là vì câu tiên học lễ, hậu học văn không có nguồn gốc từ hán ngữ và cũng không phải là câu xuất phát từ quan điểlể chữ cữ “. theo sách từ hải, lễ (礼) vốn nghĩa là kính thần rồi dần chuyển nghĩa thành kính trọng ai đó, về sau dùng ể “các quy phạm ạm ạo các ứ c ứ chuc ữ>
chữ lễ (礼) không pHải do khổng tử NGHĩ ra và cũng không xuất phát từ nho gia, bởi vì trước đó, “lễ” đã manh nha từi tam hoàng ngũ ến thìhhuhu-thu-thia-thines lễ nghi qua “ ngũ lễ”: cát lễ (吉礼), hung lễ (凶礼), tân lễ (宾礼), quân lễ (军礼) và gia lễ (嘉礼). khổng tử thời xuân thu chỉ là người kế thừa, phát huy chữ lễ ến mức tột ỉnh của nho gia: “khắc kỉ pHục lễ” (克己 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼 复礼)礼), ể ể ữ. , Kh. Hợp với lễ thì chẳng nên làm. ” từ nhượng chi tâm/辭 讓 之 心 心), “tâm biết đúng sai” (Thị phi chi tâm/是非 之 心 心 心 心 ứ ứ ứ ứ ứ ức m hức m hức m hức c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c HứC C ứC C ứC C ứC C ứC C ứC C ứC C ứC C ứC ứC ứC ứC ứC ứC ứC ứC ứC M HứC ứC ứC ứC ứC ứC ứC ứC M HứC ứ. Về SAU. cả mạnh tử (qua trước tác lễ luận) tuân tử sử dụng “lễ” và “hình” để trị nước…
Đó là vài net về chữ lễ ở trung quốc thời xưa, còn ở việt nam hiện nay thì sao?
có quan điểm cho rằng nên bỏ khẩu hi ệu tiên học lễ, hậc vĂn vì câu này là sản pHẩm của nền giáo dục nho giáo, khiến người dưới phục tùng, giê n, n, ở n, ở n, ở n, ở ở n, ở ở ở n, ở ở n, ở ở n, ở ở n, ở ở n, ở n, ở ở n, ở n, ở ở n, ở ở n, ởng. động và không còn tư duy phản biện. việc loại bỏ câu này giúp giải phóng sức sáng tạo…
quan điểm trên đã vấp pHải sự phản ối của nhiều người, bởi vì, hiện nay chữ “lễ” không còn ược hiểu là pHục vụ cho giai cấp phong kiến và nho giá, đạo đức , những phép tắc ứng xử đúng đắn, tốt đẹp trong gia đình và ngoài xã hội. lễ thực chất là học làm người”. câu tiên học lễ, hậu học văn có ý nghĩa là “trước hết phải rèn luyện đạo đức, tu dưỡng nhân cách của bản thân; sau đó mới học đến những kiến thức văn hóa, nâng cao vốn hiểu biết.”
vậy, câu tien học lễ, hậu học văn xuất hiện vào thời nào? có nhà nghiên cứu khẳng định là vào thời chu văn an (1292 – 1370), nhưng chưa có cứ liệu nào chứng minh được điều này. Câu Tiên học lễ, hậu học văn cr lẽ là do những nhà nho người việt nghĩ ra, xuất hiện từ giai đoạn nửa ầu thế 19 (thời nhà nguyễn), ặc biạt là ượu ữu ạu ạu ạu ạu ạ Điều này được ghi nhận trong quyển vietnam and the chinese model a comparative study of vietnamese and chinese government in the first half of the 19th century của alexander woodside (harvard university. council of east asian studies, 1988, tr.343).
Co người cho rằng “dù hiểu chữ lễ theo nghĩa tốt thì cũng không nên duy trì TRướC KHông Sau. ” , mà cần phải là phương châm định hướng giáo dục.
