quan niỆm cỦa hỒ chÍ minh vỀ cnxh phÁt triỂn
cnxh phát triển là khái niệm đã được hồ chí minh nêu ra. khái niệm này bao gồm mục tiêu xã hội phát triển tiến bộ và phương pháp thực hiện, nguyên tắc bảo ảm, nhằm ạt ưục ục. xã hội phát triển tức là sản xuất phát triển và xã hội tiến bộ; trong đó, phát triển sản xuất và tiến bộ xã hội phải gắn liền với nhau. sản xuất kém phát triển thì xã hội ít tiến bộ, tức các hiện tượng văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội trong quốc giacó biểy sutho (). hồ chí minh đã từng nói về những điều này như sau: “sản xuất phát triển tức là xã hội phát triển. chế độ nào hợp với sức sản xuất thì đứng vững”(2) và “xã hội phát triển không ngừng, tiến bộ cũng phát triển không ngừng. nếu hôm nay ngừng tiến bộ tức là ngày mai thoái bộ”(3).
trong xã hội loài người, tồn tại các cộng ồng, tức “nhân dân” – lực lượng bao gồm “công, nông, tiểu tư sản, tư sản dân tộc và những phần tử n. nhân dân là bao gồm tất cả các “ca nhân” (ca thể), “nhóm” (tập thể), “cộng ồng” (xã hội), như những người dân thường, ccc công dân, tổ chức giớ, nghi, nghi, nghi, nghi, nghi, nghi, nghi, nghi. , dân tộc, tôn giáo trong “nước nhà”(5) (quốc gia, tổ quốc). hồ chí minh từng nói: “chữ người, nghĩa hẹp là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. nghĩa rộng là đồng bào cả nước. rộng nữa là cả loài người”(6). từ những điều ược phân tích cho thấy rằng, cnxh phát triển là khái ni ệm nó về cộng ồng các dân tộc ều ược sốt ngqu m. giá trị sống được bảo đảm bình đẳng) và “hạnh phúc” (tinh thần sống được bảo đảm công lý). nói cach khác, ộc lập dân tộc gắn liền với cnxh phát triển, tức là tất cả ca nhân, nhóm, cộng ồng dân tộc quốc gia ều ược hưởng “7). Các Dân Tộc Ngày Càng ấm No, with Cháu Chung ta ngày Càng Sung sướng ”(8). Theo đó, Trong Khái niệm cnxh phat triển, xã hội phat triển ược ược nhìn nhận tương tự như phương phap, nguyên tắc thực hiện, nhằm bảo ảm m mục tiiêu phat triển tiến bộn bộ, xã hội “dân chủ và giàu mạnh (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) 9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9) (9).
tƯ tƯỞng hỒ chÍ minh vỀ xÂy dỰng cnxh phÁt triỂn
xây dựng cnxh phát triển ở việt nam là, trước hết, ội ngũ “cán bộ” – “cán bộ (trong ảng và ngoài ảng)” (10), tức ccc công chức, ợcn, ch (10), TứC CCC Công chức, Viên chức, ải ảng) “(10), tức ccc cey trong chính quyền, cần phải nhận thức rõ rằng, đây chính là thực hiện“ with ường ” tộc – dân chủ”(11) để bảo đảm phát triển đất nước, đem lại độc lập, tự do , hạnh phúc cho nhân dân. theo hồ chí minh: “mục đích của cách mạng là xây dựng một nước việt nam độc lập, thống nhất, tự do, giàu mạnh. làm cho nhân dân được hưởng hạnh phúc và xây dựng một xã hội sung sướng, vẻ vang”(12); “Làm cach mạng ể cải tạo xã hội cũ tho th xã hội mới” (13) và “thời ại mới khiến cach mạng việt nam phải là cach mạng dân chủi mới, tức là cach mạng nam).
xây dựng with đường phát triển phụ thuộc vào xây dựng “with đường chính trị” của Đảng cầm quyền phải đúng đắn; tức hoạt động chính trị cần phải bảo đảm sự chân thật, hay “thật thà đoàn kết”(16) (đoàn kết thật sự), thể nân. hồ chí minh nêu rõ: “chính trị là: 1) Đoàn kết. 2) thanh khiết từ a đến nhỏ” (17). con ường phát triển phụ thuộc vào “con ường dân chủ” (18), tức phụ thuộc vào chính sách của ảng và chính phủi “đi đúng ưốin củ người chỉ dẫn cho ội ngũ can bộ nhận thức đúg ắn mục tiêu xây dựng, cach thức hiện with ường của cnxh phat triển “Tùy hoànhnh, mà các dh d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d
xây dựng cnxh phát triển đặt trọng tâm vào lĩnh vực kinh tế và văn hóa. kinh tế là gắn liền với sản xuất, nâng cao năng suất lao động và khả năng cạnh tranh hay “tranh được lợi với thế giới”(21); còn văn hóa là gắn liền với thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí. do vậy, cần phải gắn chặt tăng gia sản xuất với thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng pHí sửng dụng “nhân lực” (sức lao ộng), “vật lực” (tài nguye), “ti),” you), “you),” you), ti lền)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti )” (ti) “(ti)” (ti) “(ti)” (ti) “(ti). trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. vì thế, “chúng ta chỉ có thể xây dựng cnxh bằng cách tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm. đi ến xây dựng thắng lợi cnxh, xây dựng hạnh phúc cho nhân dân. tăng gia là tay pHải của hạnh phúc, tiết kiệm là tay tay của hạnh phúc ”(23); (24) và “phải hết sức tránh lãng phí ngày giờ, nhân lực và vật lực củng bàp”(24)
xây dựng cnxh phat triển phải “xây dựng những with người của cnxh” (26), tức xây dựng những người có “ạo ức cach mạng”, tưng ti ến bộ, kh ủc ủc ĩc c. (nhóm) vị kỷ đẻ ra, như quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tư tưởng lạc hậu, kiêu ngạo, hẹp hòi, “bảo thủ” (27). hồ chí minh chỉ ra các căn bệnh này và cách phòng, chống: “ngày nay, thời đại mới, đạo đức cũng phải mới. phải trung với nước. phải hiếu với toàn dân, với đồng bào”(28); “kết quả của bệnh kiêu ngạo là: thoái bộ, xuống dốc”(29); “bệnh hẹp hòi tỏ ra ở chỗ ối với người ngoài ảng nhiều khi quá khắt khe, hoặc phớt người ta đi, không chịu bàn bỿi han 0 ý”; “tư tưởng hẹp hòi, thì hành động cũng hẹp hòi, thì nhiều thù ít bạn. người mà hẹp hòi ít kẻ giúp. Đoàn thể mà hẹp hòi không thể phát triển ”(31), nhất là vì ta phải tẩy cho sạch hết những thói xấu của xã hội cũ”(32).
xÂy dỰng cnxh phÁt triỂn trong thỜi kỲ ĐỔi mỚi vÀ hỘi nhẬp
tư tưởng hồ chí minh về xây dựng cnxh phát triển có ý nghĩa giá trị to lớn trong thời kỳ đổi mới và hęi nhập quốc tếo giai. việt nam tiến hành xây dựng cnxh đã hơn 40 năm; trong đó, có 30 năm phát triển kinh tế thị trường. tuy nhiên, tư duy nhận thức về xây dựng cnxh còn nhiều khiếm khuyết. hiện nay, nhiều nhà nghiên cứu khoa học, lãnh ạo chynh trị, xã hội chưa nhận thức rõ thực chất của các từ ngữ, n. ta. CHẳNG HạN, NHIềU NHà KHOA HọC Còn chưa nhận thức, pHân biệt rõ mặt “tinh chất” (tinh từ), “bản chất” (ộng từ) và “thực chất” (danh từ) của khá ệm nón; các khái niệm quyền lực, chính trị, dân chủ, pháp luật, pháp quyền, phát triển xã hội, cnxh, chủ nghĩa cá nhân, kinh tế thờring nó.i Co NGHĩA Là Tư DUY “HọC Thuật” (Tri Thức Khoa Học) Trong nghiên cứu khoa học, ặc biệt là khoa học xã hội ở việt nam còn chưa ược phân tích làm rõ về thựt.
văn kiện ại hội lần thứ xii của ảng (2016) đã chỉ ra những bất cập về tư duy nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn trong Các lĩnh vực, như chính trị ), pháp luật (hiến pháp, các đạo luật), kinh tế thị trường, phát triển kinh tế thị trường, văn hóa, xã hội. Văn kiện đã chỉ rõ những bất cập đó như sau: “công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý lận còn bất cập, chưa làm rõ ược một số vấ ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề cơ sở khoa học cho hoạch định đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của nhà nước. lýn luận về cnxh và with ường đi lên cnxh còn một số vấn ề cần phải qua tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lýn ể tiếp tục làm rõ “(33); quản lý, điều hành của nhà nước còn những nội dung chưa 4 ”(3);“ nhận thức về dân chủ trong một bộ pHận can bộ, ảng viên và nhân dân còn hạn chế ”(35) Số can bộ các cấp, các ngành về nhiệm vụ bảo vệ tổc trong tình hình mới chưa thật ầy ủ, sâu sắc ”(36). Còn chưa ủ rõ, nhất là về kinh tế nhà nước, doanh nghiệp nhà nước ”(37), nhất là“ chưa nhận thức ầy ủ và xử lý tốt quan hệ giữa tăng trưởng kinh tếi với với với người, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ tài nguyên và môi trường “(38)
ể thực hiện nhiệm vụ ảng đã ề r. lận, cung cấp các luận cứ khoa học, luận cho việc hoạch ịnh, phát triển ường lối, cho trương của ảng, chí, phát, thát. hết, theo chúng tôi, cần phải thực hiện một số giải pháp đổi mới tư duy về ngôn ngữ học, phát triển xã hội và xây dựng cxhs
một là, đổi mới tư duy về ngôn ngữ học. Ổi mới tư duy về ngôn ngữ họcco nghĩa là cần pHải nhìn nhận khái ni ệm Theo Mô Hình Cấu Trúc Thực chất của sự Thật như Sau: “Bản chất sự Thựt – Thựt Ththt. nội dung, bên trong), tinh chất (hình thức, bên ngoài) và thực chất (nguyên lồ, toàn diện t gi) mô hình cấu trúc thực chất của khái niệm có thể ược biểu thị như như ộng từ) – Thực chất ở giữa (danh từ) – tanh chất bên ngoài (tht từ). nhận là “khai ni ệm hon chỉnh” ((khá ộ ột. từ) hoặc “khai niệm chưa hoàn chỉnh” (khai niệm chỉ thể hiện ộng từ, danh từ; hoặc danh từ – tísh từ). tư duy về khái niệm trong ngôn ngữ học co nghĩa là mỗi công chức chynh trị, viên chức hành chynh, ại biểu dân cử, các nhà khoa học cầc.tnhtn. chất (bên ngoài) ở giữa của khái niệm. Đây được coi là cơ sở lý luận để đổi mới tư duy nghiên cứu kh oa học xã hội nói chung, phát triển xã hội và xây dựng cnxh nói vi.
hai là, đổi mới tư duy về phát triển xã hội. phát triển xã hội hay xã hội phát triển là khái niệm chưa được các nhà khoa học nhận thức thấu đáo, phân tích thật rõ ràng. phat triển xã hội tó thể ược nhìn nhận là Khái niệm biểu hiện thực chất sự công bằng, bình ẳng, công lý về quyền lợi, giá trị, tinh thần giữa các ca nh ểt), c. đồng (xã hội) của loài người (42). phát triển xã hội là khái niệm gắn liền với khái niệm tiến bộ xã hội. phát triển xã hội là cơ sở nền tảng để phát triển đất nước (quốc gia). phat triển quốc gia là khái niệm biểu hiện thực chất sự cân ối (bãnh ẳng), cân bằng (công bằng), hài hòa (công lý) về phát tri vềh, kinh, x, nhá, vềh, x, nhá, x, nhá, x, n, x, nhá, n, x, nhá, x, n, x, phác. cộng đồng. mô hình cấu trúc thực chất của phat triển xã hội, quốc gia có thể ược biểu thị như sau: giá trị (tính chất phát triển: công bằng xã hội). Điều đó Có NGhĩa, ổi mới tư duy về phat triển xã hội là cần pHải nhận thức đúg ắn về tinh chất, bản chất, thực chất của phát triển xã hội. tính chất của phát triển xã hội là nói tới phát triển kinh tế; bản chất của phát triển xã hội là nói tới phát triển văn hóa; còn thực chất của phát triển xã hội là nói tới phát triển quốc gia.
ba là, đổi mới tư duy về xây dựng cnxh. Đã nhiều năm nay, các nhà khoa học, lãnh đạo chính trị, xã hội ở việt nam thường chỉ nói tới xây dựng cnxh mà không nói tớn; tức là, cnxh chỉ ược nhận thức về mặt xây dựng mục tiêu (tinh chất), chứ không ược nhận thức vềc mặt phương phap (bản chất) và nguyên tắc (thực chất) thực do vậy, ổi mới tư duy về xây dựng cnxh, tức là cần nhậnn thức đúng ắn rằng, đây chynh là xây dựng và thực hiện mục đích (mục tiê) phát tt thủh, cnx. nước việt nam hòa bình, thống nhất, ộc lập, dân chủ và giàu mạnh, và gó pHần xứng đáng vào sự nghiệp cach mạng thế giới “(43) tự như một with ường phát triển Theo quy lật khách quan. Tong with ường này, xã hội phát triển ược coi là mục tiêu của cộng ồng quốc gia, dân tộc, conn cnxh phát tri phap quyền ể thực hiện, nhằm bảo ảm ạt ược mục tiêu xã hội phat triển. nói cach khác, xã hội việt nam muốn phat triển nhanh và bền vững, thì cần phả ” (44), nhằm hiện t ệng m. nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người cóc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, fo điều kiện phát triển toàn diện ”như điều 3 hiến pha -r. /p>
pp. ts. nguyỄn hỮu ĐỔng
học viện chính trị quốc gia hồ chí minh
